Жұмыссыздық еліміздегі ең өзекті мәселесінің бірі. Бір қарағанда бос жұмыс орындары көп секілді. Бірақ жеме-жемге келгенде сол орындарға лайықты маман табу қиын. Керісінше кейбір салаларда мыңдаған түлек мамандығы бойынша жұмыс таба алмай, мүлде басқа бағытқа кетуге мәжбүр. Бұл қайшылықтың себебі неде? Жастар дұрыс мамандық таңдай алмай ма, әлде нарықтың сұранысы жылдам өзгеріп жатыр ма?
Бірнеше жыл бұрын заңгер, қаржыгер, экономист болу үлкен бедел саналатын. Бүгінде бұл мамандық иелері тым көп болғандықтан, еңбек нарығында олар үшін орын азайып барады. Оның үстіне көптеген қызмет түрлері автоматтандырылып, кейбір дәстүрлі мамандықтар өзектілігін жоғалта бастады.
Ал керісінше IT, инженерия, медицина, логистика, биотехнология, экология салалары бойынша білікті мамандарға сұраныс жоғары.
Нұржан – Алматыдағы беделді университеттің 3-курс студенті. Ол қаржы мамандығында оқып жүр. Бірақ болашақта бұл салада жұмыс істемейтініне сенімді.
– Мектепте оқып жүргенде дизайнға қызығатынмын. Бірақ ата-анам «қаржы – тұрақты сала» деп, осы бағытты таңдауға көндірді. Алғашқы жылы мамандығыма бейімделуге тырыстым, бірақ қазір өзімді басқа салада көргім келеді. Оқуды тастағым келеді, бірақ грантта оқығандықтан, мұны жасау қиын. Диплом алған соң мүлде басқа бағытқа кетемін деп ойлаймын, – дейді ол.
Нұржанның жағдайы – еліміздегі мыңдаған студенттің басындағы жағдай. Әлеуметтік зерттеулерге сүйенсек, қазақстандық студенттердің кемінде 30 пайызы өз мамандығына қызықпайды. Яғни, әр үшінші студент диплом алған соң мүлде басқа салада жұмыс істейді.
Еңбек нарығының жылдам өзгеріп жатқанын ескерсек, болашақта қандай мамандықтар сұраныста болатынын алдын ала болжау қиын. Бірақ бірнеше маңызды фактор бар:
1. Цифрлық дағдыларды меңгеру – бағдарламалау, цифрлық маркетинг, графикалық дизайн сияқты салалар кез келген мамандықпен қатар жүруі мүмкін.
2. Жаңа технологияларға бейімделу – жасанды интеллект, биотехнология, инженерия салаларының қарқынды дамуы бұл бағыттарға сұранысты арттырады.
3. Кәсіби дағдыларды үздіксіз дамыту – бір мамандықты меңгеріп қана қоймай, бірнеше бағытты игеру маңызды болмақ.
Бүгінгі еңбек нарығы тек дипломға емес, нақты біліктілік пен икемділікке мән береді. Сондықтан жастар мамандық таңдауда ата-ананың ғана емес, өз қызығушылығы мен еңбек нарығындағы сұранысты да ескергені жөн. Әйтпесе, төрт жыл оқыған диплом тек сөренің сәні болып қалуы мүмкін.
Еркебұлан МЫРЗАБЕК
М.Х.Дулати атындағы
Тараз университетінің 4-курс студенті
Алдыңғы мақала
Келесі мақала
Квадробиканың қоғамға қауіпі қандай?
Ұқсас жаңалықтар
