«Гипноз» терминін қолданысқа 1843 жылы Шотланд хирургі Джейсмс Брейд енгізген. Грек тілінен аударғанда қазақша «ұйқы» деген мағынаны білдіреді. Шынында гипноздан кейінгі транс күйінде адам ұйқылы-ояу екіұдай күйдің арасына түсіп қалады. Гипноздаушы адам миының ойлау қабілетін тежейді. Санасына өзгеріс енгізіп, жадын сөндіреді.

«Гипнотерапия» немесе «Медициналық гипноз» деген психотерапиядағы емдеу әдістерінің бірі. Гипнотерапия арқылы негізінде құмарлықтан, жаман әдеттерден, әлденеге тәуелділіктен арылуға болады. Мәселен, ішімдік, темекі, есірткі, күйзеліс, артық салмақ, тіпті, компьютер, телефон, интернетке тәуелділіктен де арылту мақсатында қолданылады.

Расында гипноз деген не? Бір адамның бірнеше адамды гипноздап тастауға құдіреті қалай жетеді? Айтқанын қалай екі еткізбей орындатады? Психотерапия мен психологияда қолданылатын регрессология әдісі қалай жүзеге асырылады? Осы орайда көкейде жүрген сұрақтарға жауап іздеп Аймар есімді рексологпен тілдесудің сәті түсті. Науқасқа ем жүргізу барысында айғайлап жылатып, ішіндегі өкпе-ренішін көз жасы арқылы шығаруға атсалысып жүрген жанның көмегіне қайырылатындардың көп екенін түсіндік.

– Ең алдымен алдыма келгендерді мұқият тыңдап аламын. Олар ішкі ренішін, күйзелісін толық сыртқа шығарады. Жолы болмай жүргенін айтып, күйінеді. Ал біз олардың қандай жағдайда, қай кезден бастап қателік жібергенін зерттеп, реттеуге тырысамыз. Адамның жайдан-жай жолы болмай қоюы мүмкін емес. Олар әсіресе жақындарына, туған-туыстарына деген өкпе-ренішін ұмытуы керек. Қамығып, іштегі запыранын жұтып жүре беруге болмайды. Асқынып кетеді. Одан да соны шешудің жолдарын іздестіру керек. Бірде қызымен қарым-қатынасы алшақ әйел хабарласты. Ол өз қызынан мейірім көрмейтінін, дөрекі жауап беретінін айтып, егілді. Қызы мен анасының қарым-қатынасын оңынан шешуге тырысып жүріп, бар мәселе олардың әжесінде екенін ұқтық. Қызды асырап-баққан әжесі анасына бергісі келмейді. Міне, соның салдарынан қыз өз анасын жақсы көре алмайды. Үшеуімен де кездесіп, сұхбаттасып, ем-дом жүргізілгеннен кейін барлық мәселе шешілді. Әжесі жиен немересін тапсырып, өзінің нағашы әжесі екенін мойындады. Барлық проблема осыдан туындаған екен. Түрлі адамдар психологиялық көмек сұрап келеді. Бірі арықтай алмайды, енді бірі ішімдікті қоя алмай жүргенін айтады. Мұның барлығының жауабы мида, жүректе. Ең алдымен жүректі тыныштандырып, мидағы ойларды зерттеп, сосын орнына келтіргеннен кейін іші босап, адамдар жаңа өмірге жаңа көзқараспен қарай бастайды, – дейді рексолог.

Сонымен қатар қоғамда гипноз арқылы адамдарды алдап-арбайтындар да аз емес. Тіпті олардың пиязды «алма» деп, алманы «жүзім» деп алдап жегізуге де мүмкіндіктері жетеді. Осы тәсілдің шебері саналатын сығандар сенгіш адамдарды бірден тани қояды екен.

Студент кезімде әжемнің «Көзімдей көр» деп таққан алтын сырғасы болатын. Бірде жол бойында тұрған әйелдің тесіле қарап тұрғанын көзім шалды. Ол мені тоқтатып, бір орталықтың мекенжайын сұрады. Тәптіштеп айтып жатыр едім, мұқият тыңдап болып «Ешкімге сенбе» деп кеңес берді. Мен оның бұл қылығына таңғалдым.

Бір кезде сонау жерде менің екі сыған әйелдің ортасында тұрғанымды байқаған бір әйел жаны ашыды ма, әлде бұл ұлт өкілдерінің сырын жақсы білгендіктен бе, қасымызға келіп, мені алып кетуге тырысты. Ол маған: «Бұл жерден тез-тез кетіп қалмасаң, болмайды» деді. Алайда қасымда тұрған сыған әйел бейтаныс әйелдің сөзін тыңдамауымды өтінген соң, міз бақпай тұра бердім.

Сәлден соң: «Анаң ауырып жүр екен ғой? Егер тез жазылсын десең, маған алтын сырғаңды шешіп бер. Дұға жасап беремін. Анаң тез жазылып кетеді» деді. Әжемнің сырғасын бере алмайтынымды айтқаным сол: «Жеп қоймаймын, өзіңе қайтарып беремін» деп қайталай берген соң екі сырғаны да шешіп қолына ұстаттым. Ол енді ем қону үшін сөмкемдегі бар қаражатты беруімді өтінді.

«Сырғаңды қазір беремін» деген сөзіне иланып, сөмкемдегі ақшамды бере салдым. Сол сәт ол қалтасынан көйлегінің жағасына қадалған инені шығарып, үрлеуімді өтінді. «Егер ине тот басса, айтқандарыма сене бер» деді. Соған иланып «үф» деп үрлей бергенім сол, ине жартылай тот басып шыға келді де, алақанында тұрған ақша мен алтын сырға әп-сәтте жоқ болды. «Мұныңыз не?» дегеніме: «Мен саған басында «Ешкімге сенбе» деп айттым емес пе?» деп кете барды. Кейін белгілі болғандай, мұндай күйге ең алдымен гипнозшылар сөзбен ұйыту арқылы қол жеткізеді екен. Былайша айтқанда, біреудің санасына «ақпараттық қол сұғу» жолымен дегеніне жетеді. Сондықтан көп адам жауап беріп тұрып, өзінің алаяққа арбалып тұрғанын сезбейді.

Әлеуметтік желіден жұлдыздардың, дүкен сатушыларының азын-аулақ уақыт сөйлескен бейтаныс жанға бүкіл қомақты қаражатын ұстатып жіберетін бейроликтерді көптеп кездестіруге болады. Расымен де өң мен түстің арасындағы ұйқылы-ояу адамның күйін кештіретін тәсіл – осы гипноз. Ендеше гипноз жасауды меңгеріп алған алаяқтардан сақ болуымыз керек!

Құралай СЕЙСЕНБЕКҚЫЗЫ