– Республикалық «Jaidarman» ойындарының чемпионы атандыңыздар. Бұл жеңіс сіздер үшін қандай мағынаға ие?

– Жоғары лигада жеңіске жетуіміз біздің ғана емес, бүкіл облыстың әзілсүйер жұртшылығының қуанышы. Себебі, осы уақытқа дейін біздің өңірден чемпион шықпаған еді. «Жуалы» бұл межені бағындырған алғашқы команда болды. Бұған дейін жоғары лигада «Тараз-2000», «Бауырсақтар», «Болашақ» құрамасы секілді мықты командалар ойнады, бірақ оларға чемпиондық бұйырмады.

Чемпиондық – жайдарман сахнасында жүрген ұзақ жылдық еңбегіміздің жемісі. Студенттік шағымның алғашқы жылдары қаржылық жағынан аздаған қиындықтар туындады. Осылай жүргенімде Боря лақапатымен танымал Біржан Шөпбай ағама жағдайымды түсіндірдім. Оқу қиындап, төлемақы жағы қысып жатқанын айтып едім, «КВН ойнайсың ба, саған жеңілдік алып беремін» деген ұсыныс тастады. Солай жайдарманға ойда-жоқта келдім. Әзіл ойнап жүріп оқу ақысын жеңілдікпен төледім. Екінші курста тегін оқыдым десем де болады. Ал, үшінші курста әкем мемлекеттік университетке ауыстырып жіберді. Бірақ үйреніп қалған өмірімді, жайдарманды қимай сабаққа бармай қойдым. Бар ойым КВН болды. Оныма қарсы болған үйдегілер «әскерге барып кел де, қалағаныңды істе», деп шарт қойды. Әкемнің айтқанына қарсы шықпай Отан алдындағы борышымды өтеп келдім. Одан кейін жайдарманды ұмыттым десем де болады. Себебі, мемлекеттік қызметке жұмысқа тұрып, Астана қаласында еңбек еттім. Айлығым күнделікті жүріс-тұрысымнан артылмады. Әрі жайдарманда жүрген кезімді сағындым. Әкеме «Мемлекеттік қызмет менікі емес екен» деп шынымды айттым да Таразға қайта оралдым. Сөйтіп «Болашақ» деген командамды аштым. Біраз уақыт ойнадым да, белгілі бір нәтижеге жете алмаған соң қайтадан қойып кеттім. Сонымен басқа бір қызметке тұрдым. Осылайша әзіл сахнасынан біршама уақыт қол үзіп қалдым. Қызметте жолым болып, жақсы табыс тауып жүрген кезімде «Бас лига» ойындарында жақсы өнер көрсетіп жүрген «Жуалы» командасы өздеріне шақырды. Командадағы Қайраттың да жайдармандағы талпысыны қанша рет сәтсіздікпен аяқталған еді. Бірақ дәл осы «Бас лигалда» жұлдызы жанды деуге болады. «Жуалы» тобының «Бізге қосыл» деген ұсыныстарын ой елегінен өткіздім. Ішімде «жасым болса отызға жақындап қалды, қашанғы жайдарман деп жүремін» деген күдік те болды. Дегенмен баяғыдан бірге әзіл жазып, сценарий құрып жүрген жігіттер болған соң келістім. «Бас лигада» жақсы нәтиже көрсетіп, өзімізге деген сенімділік пайда бола бастады. Осылайша ұзақ жылдық үзілістен соң «Jaidarman»-ға қайта оралдық.

– «Jaidarman»-ның 25 жылдық мерейтойында үш команда қатар чемпион атанды. Әділ-қазылардың осы бір шешіміне көзқарасыңыз қандай?

– Иә, бұл шешім біз үшін күтпеген жағдай болды. Шыны керек, сахнада бір ғана чемпионның анықталғанын қалайтын едік. Себебі, чемпиондық – ең мықты командаға ғана берілуі керек қой. Үш бірдей чемпион тұрса шын мықты екеніңді дәлелдей алмай қалғандай көрінеді. Сол жағынан өкініш болды. Дегенмен, бұл да тарихта қалатын ерекше жағдай. Бұрын-соңды бірден үш команда чемпион атанған емес. Қалай десек те, біз чемпионбыз, қанша жылдық еңбегіміз еш кетпеді.

– «Жуалы» жайдарман сахнасына тың серпін алып келген командалардың бірі ретінде есте қалары анық. Әзілдеріңіздің өтімділігінің сыры неде?

– Жаңа ғана айтып өткенімдей ә дегеннен жолымыз болып кете қойған жоқ. Ұзақ жылдық үзілістен соң «чемпион боламыз» деп оралдық. Алғашында «екі жылдың ішінде чемпион боламыз» деген нақты жоспар құрдық. Және жоспарымыз орындалды. Алғашқы жылы вице-чемпион атансақ, екінші жылы чемпиондық атаққа ие болдық.

Біздің әзілдеріміздің басты ерекшелігі – ешкімге ұқсамау. Көптеген командалар саясат, қоғам, күнделікті өмірдегі қызықтар секілді белгілі бір тақырыпта әзілдейді. Мысалы «Эверест» командасының артықшылығы – саяси әзіл, филолог қыздардан құралған «Ақпен бірге» ана тілі туралы тамаша әзілдерімен есте қалды. Біз болсақ, еш жерде айтылмаған, ешкім әзілдемеген жаңа бағыт іздедік. Әлемде жоқ нәрселер туралы әзіл айтуға тырыстық. Әсіресе «Хатико» елдің есінде жақсы сақталды. Осы стильді дамытып, сол бағытта үздіксіз еңбек еттік.

– Командада хабарлаушы рөлін атқарасыз. Сонымен қатар әзіл жазуға да қатысасыз ба? Негізінде сізді отандық фильмдер мен телехикаялардың сценаристі деп естіген едік. Сол әңгіме қаншалықты рас.

– Иә, сахнада мен хабарлаушы рөліндемін. Бірақ сонымен шектелмей, әзіл жазуға да белсенді араласамын. Біздің командада барлық ойыншылар шығармашылық еңбектің бел ортасында жүреді. Барлық әзілдерді өзіміз жазамыз. Сырттан арнайы авторлар алған емеспіз. Кейде жақын достарымыз идеяларымен бөлісіп, көмектесіп жатады. Әзіл жазуға Дәулет Хаджимуратов деген жолдас жігіттің көп көмегі тиді. Бірақ негізгі әзілдер – өзіміздің туындыларымыз.

Елімізге белгілі сериалдар мен фильмдердің сценарийін жазуға үлес қосқаным рас. Өзім қатысқан жобалардың ішінде жастар арасында кеңінен танымал «Bir toqsan» телехикаясы бар. Осы телехикаяның сценарийін жазуға кезінде өзі де «Jaidarman» сахнасында өнер көрсеткен, қазіргі уақытта «Ирина Кайратовна» тобының белді мүшесі Алдияр Жапарханов ұсыныс айтқан еді. Одан бөлек «Югарная поездка», «Пацанский кипиш» толықметражды фильмдерінің жарыққа шығуына атсалысқаным бар. Қазір де жас жайдарманшыларға әзіл жазып беріп, көмектесіп жүрмін.

– Халықтың көңілінен шықпай қалатын әзілдеріңіз бола ма? Сынға қалай қарайсыздар?

– Өте жылдам ойналатын қалжыңдарымызды халық түсінбей «Осылар әзілді не шегіп жазады», «Мынаның қай жеріне күлу керек» деген сыңайда сын айтын жататын. Әрине, бәріне бірдей ұнау мүмкін емес. Алғашында осындай сын-пікірлерді ауыр қабылдайтын едік. Бірақ уақыт өте келе бұған үйрендік.

– Вице-чемпион атанған соң, яғни 2023 жылдың финалынан соң өз жобаларыңызды бастауға 15 миллион теңге берілгенінен хабардармыз. Жобаның қазіргі тағдыры не болды? Жуық арада жарыққа шыға ма, оны қайдан тамашалай аламыз?

– Ол рас, жобамызды түсіруге «JCI» компаниясы 15 миллион теңгенің сертификатын табыстады. Көп ұзамай-ақ аталған қаржыға өз жобамызды түсіре бастадық. Дегенмен, ақша жеткіліксіз болып, жобаны толық аяқтай алмадық. Демеуші тауып, көктем шыққан соң түсірілімді қайта жалғастырмақпыз. Құдай қаласа, осы жазда көрермендерімізге ұсынатын боламыз.

Нақтырақ айтар болсам, драма жанрында 6 бөлімнен тұратын, ұзақтығы 30 минуттық сериал түсіріп жатырмыз. Былай қарап тұрсаңыз «Жуалы» командасы мен драма сөзі бір-біріне ешқандай сәйкес келмейтін антоним ұғым. Ақыры қаражат құртып, еңбектеніп жатқан соң мән-мағынасы бар, көрермен көңілінен шығатын туынды түсіргіміз келді. Бағасын жарыққа шыққанда халық бере жатар.

– Сахнада өнер көрсетіп жүргенде есте қалған қызықты оқиғаңыз бар ма?

– Негізі біздің қанша жылдық үзілістен соң «Jaidarman» маусымашарына қайта келуіміздің өзі бір қызық. Іріктеуден өте алмай ұшып кете беріп әбден бетіміз қайтып қалған. Сол үшін қулыққа жүгінуге тура келді. Вице-чемпион болған жылы маусымашарға Тараздан 7 команда келу керек болған. Университет атынан қатысып жатқан екі команда болған. Сондағы жігіттерге «Біз сендерге әзіл жазуға көмектесеміз, сендермен бірге тұрайық» деп ұсыныс тастасық. Онымен қоймай «Бізді Есен аға өзі шақырды. Жоғары лигада ойнаймыз. Сендермен ілесіп кетейік. Бармасақ ұят болады» деп өтірік алдап Астанаға жетіп алдық. Шындығында бізді ол жақта күтіп отырған ешкім жоқ. Ол аздай қолдау сұрап «Бізді жоғары лигаға шақырып жатыр» деп Тараз қалалық жастар ресурстық орталығының директоры Абзал Есіркеповке кірдік. Бір ауыз өтінішімізге қарсы келмей көмектесетін болды. Сол жылы Шерхан Мұртаза атындағы Халықаралық Тараз инновациялық университетінде проректор болып жұмыс істейді дос баламыз да маусымашарға жетекші ретінде команда алып бара жатқан. Сол үймен, тамақпен қамтамасыз ететін болды. Біз жігіттерге әзіл жағынан бағыт-бағдар беріп отыратын болдық. Одан бөлек жолақымызды, жарнаны да басқа біреу төлеп берді. Былайша айтқанда маусымашарға «сыған» болып келдік (күліп). Тараздан бара жатқан жігіттердің бәрі бізді бірден жоғары лигада өнер көрсетуге бара жатыр деп сеніп отыр. Ішімізден «Біз не істеп жүрміз өзі? Жоғары лига былай тұрсын, іріктеулен өте алмай қалсақ не болады» деп қорқып жүрміз. Сонымен не керек іріктеу ойындарынан сүрінбей өтіп, жоғары лигаға жолдама алдық. Қасымыздағы жігіттерге дымымызды білдірмей солай жоспарланып қойған секілді болып жүрдік. Әрине өзімізді кінәлі сезіндік. Бұл біздің соншалықты жеңімпаз болғымыз келген арманнан туған өтірік.

– Ұзақ жыл армандаған биікті бағындырып, чемпиондық атаққа қол жеткіздіңіздер. Алдағы мақсат қандай?

– «Jaidarman» – өміріміздің ұмытылмас кезеңіне айналды. Жаңа айтып өткендей, өз басым 18 жасымнан бері ойнап келемін. Университет деңгейінен бастап, жоғары лиганың чемпионына дейін жетуім – мен үшін үлкен мақтаныш. Бірақ бұл деңгейге көтерілу үшін көп уақыт кетті. Енді кино саласына қадам басу ойымызда бар. Әрине, ол үшін де үлкен еңбек қажет, бірақ жайдармандай ұзақ уақыт алмайды деп сенемін. Жаңа белестерді бағындыруға дайынбыз!

–Сұхбатыңызға рақмет.

Сұхбаттасқан Ақтоты ЖАҢАБАЙ