Дүйсенбі күні облыс әкімінің орынбасары Серік Сәлемовтің төрағалығымен кеңес өтті. Жиында аталған комиссия мүшелері аймақ басшысының орынбасарына 25 жасар марқұм келіншектің бала көтерген сәтінен бастап, қаза болғанға дейінгі аралықтағы денсаулық жағдайын баяндап, қайғылы оқиғаның себебі мен салдары жөнінде есеп берді.

Облыс әкімдігі денсаулық сақтау басқармасы басшысының міндетін атқарушы Ерік Мұсабаевтың айтуынша, 1999 жылы туған Жайсан ауылының тұрғыны Әдемі Ешенәлінің денсаулығы әу бастан-ақ қауіпті топтардың қатарына жатқызылған екен. Осы кезге дейін екі рет қиын жағдайдағы жүктілікті бастап кешіп, құрсағына біткен шараналарын жоғалтқан ана 2024 жылдың 6 ақпанынан бастап Шу көпсалалы орталық аудандық ауруханасының бастапқы медициналық-санитарлық көмек бөлімінде «Жатыр түтікшесінің бітелуінен болған бедеулік» диагнозымен диспансерлік есепте тұрған.

– 2020 жылдан бері науқаста екі түтікше жүктілігі тіркелген. 2023 жылы репродуктологтың қабылдауында болып, оған экстракорпоралдық ұрықтандыру әдісі ұсынылған. Ал 2024 жылдың қыркүйегінде Шу қалалық емханасында тоғыз апталық жүктілікпен есепке алынған. Жүкті әйел дәрігерлердің бақылауында болды десек те, денсаулығында бірқатар күрделі мәселелер анықталған. Емделу кезінде келіншекке «Гестациялық пиелонефрит» пен «Симптомсыз бактериурия» диагноздары қойылған. Дәрігерлер жазбасына сүйенсек, желтоқсан мен ақпан айларында жүкті келіншекте денсаулығына қатысты еш шағым болмаған, медициналық картасына «Терапевтік тұрғыда дені сау» деп белгі соғылған, – деді Ерік Тілләбекұлы.

Алайда 5 наурызда, яғни жүктілігіне 33 апта, 4 күн толғанда әйел ішінің төменгі бөлігіндегі толғақ тәрізді ауырсынуға, балтыр мен қол буындарының ісінуіне, несеп бөлінуінің азаюына шағымданып, Шу аудандық орталық ауруханасының перзентхана бөліміне жатқызылған.

– Дәрігерлер жүктілікке байланысты ісінудің себебін анықтау үшін несептегі ақуыз деңгейін бақылауды, тәуліктік протеинурияны анықтауды және көрсеткіштердің нашарлауы жағдайында емдеу жоспарын қайта қарауды ұсынған. 10 наурызда түнгі 02:36-да науқас тәуліктік несеп анализін тапсыру кезінде есінен танып, дәретханада құлаған. Дәрігерлер дереу жүрек-өкпе реанимациясын бастағанымен, тек бір сағаттан кейін ғана оның жүрек соғысы қалпына келген. Әйел жасанды тыныс алу аппаратына қосылған. 10:47-де кесар тілігі жасалып, салмағы 2700 грамм, бойы 52 сантиметр ұл бала дүниеге өлі келген, – деді Е.Мұсабаев.

Кейін ананың жағдайы күрт нашарлап, сол күйі қалпына келмеген. Дәрігерлер жас келіншекке «Эклампсия», «Өткір бүйрек жеткіліксіздігі» және «Клиникалық өлім» деп соңғы диазноздарды қояды. Дегенмен, интенсивті терапия толығымен жалғаса берген.

Қажетті емдік шаралардың жасалғанына қарамастан 22 наурыз күні сағат 10:56-да жүректің қызметі нашарлауы себебінен оның жүрек соғысы мәңгілікке тоқтайды. Ал биологиялық өлім 11:26-да жаряланып, тіркеледі. Қазаның басты себебі – ми ісінуі. Марқұмның денесі облыс орталығына жіберіледі.

Комиссия жұмысының қорытындысын баяндап болған соң Ерік Тілләбекұлы ана мен бала өліміне алып келген қайғылы оқиғаға медициналық қызметкерлер тарапынан жіберілген өрескел қателіктер, яғни ақ халаттылардың салғырттығы себеп болғанын айтты.

– Жүкті әйел есепке алынған кезде анамнез толық жиналмаған, алғашқы гинекологиялық тексеру тек қазан айында жасалған. Медициналық жазбаларда сәйкессіздіктер бар, жүкті әйелге тиісті патронаж жүргізілмеген. Бас ауруы 14 аптадан бастап анықталғанымен, себебі тексерілмеген. Жай-күйінің ауырлығына толық бағалау жүргізілмеген. Жүкті әйелді жолдама бойынша ауруханаға жатқызу негізсіз. Қабылдау бөлімі жүкті әйелдің жағдайының ауырлығын назарға алмаған. Ауруханада жатқанда негізсіз токолиз жасалған, «Жүктілік кезіндегі артериялық гипертензия» талаптарын сақталмаған. Аурухана дәрігерлерінің жоғары қауіп факторы бар жүкті әйелге динамикалық мониторингінің болмауы, бас дәрігердің емдеу ісі жөніндегі орынбасарының тексермегені және медициналық хабарланбағаны анықталып отыр. Ең бастысы – 5 наурызда науқастың тәуліктік несеп көлемінің төмендегені байқалғанына қарамастан, учаскелік акушер-гинеколог бетте және аяқ-қолда ісік болғанда емдеуге жатқызу мәселесін одан әрі шешу үшін консилиум шақырмаған, – деді Е.Мұсабеков.

Ерік Тілләбекұлы медициналық көмектің барлық деңгейінде жүкті әйелдің жағдайының ауырлығын жете бағаламау, атап айтқанда, науқастың үшінші деңгейдегі ұйымға, яғни облыстық перинаталдық орталыққа дер кезінде ауыстырылмауы ана мен бала өлімінің басты себебі екенін жеткізді. Оның айтуынша, медициналық қызметкерлер жүкті әйелдің жағдайының ауырлығын бағалай алмаған.

Сөз соңында баяндамашы қайғылы оқиғаның қайталанбауы үшін бірқатар ұсыныстарын ортаға салды. Тарқатып айтсақ, медицина қызметкерлеріне әкімшілік және тәртіптік жаза қолдану, Шу аудандық аурухана перзентханасының қызметін қайта қарау, мекемеге реанимобиль бөлу, сондай-ақ облыстық перинаталдық орталықтың аудандық ауруханаларға әдістемелік қолдауын күшейту туралы ойын жеткізді.

Комиссия мүшесі Қарагөз Сағынғалиева бұл ұсынысты толық құптады.

– Жүктілікті бақылауға алған сәттен бастап бұл науқас жоғары қауіп тобында болуы керек еді. Артында екі түтікше жүктілігі бар ананың жағдайын ерекше қадағалау қажет болатын. Өкінішке қарай ол тиісті деңгейде бақыланбады. Қарапайым дұрыс тамақтану ережелері түсіндірілмегені былай тұрсын, «егу керек» деп белгіленген дәрілерді не себепті тағайындағанын түсінбей отырмыз, – деді Қ.Әмірқызы.

Кеңес барысында онлайн байланысқа шыққан Шу қалалық емханасы бас дәрігерінің міндетін атқарушы Гаухар Інкәрбекова мұндай жағдай Шуда жиі орын алатынын айтып, біраз уақыттан бері аурухана «Үшінші деңгейдегі ұйым» дәрежесін ала алмай жүргенін жеткізді. Дәрігердің сөзіне сенсек, денсаулық сақтау мекемесі үшінші деңгейдегі ұйым атанса арухана қажетті жабдықтармен қамтылып, білікті дәрігерлер қызмет етіп, ана мен бала өлімі қатерінің алдын алар еді.

Кеңесті қорытындылаған Серік Жақсылықұлы оқиғаға тек жергілікті дәрігерлер ғана емес, барлық деңгейдегі тиісті басшылар жауапты екенін атап өтті.

– Бұл – өте ауыр жағдай. Оқиғаға аудандық аурухана дәрігерлері ғана емес, олардың жұмысын үйлестіре алмаған басшылар да кінәлі. Комиссия жұмысының қорытындылары бүгіннен қалмай облыс әкіміне жеткізіледі. Мәселені зерделей келе облыс әкімдігі денсаулық сақтау басқармасы басшысының міндетін атқарушы Ерік Мұсабаев пен басқарманың ана мен бала денсаулығы бөлімінің басшысы Айжан Терлікбаеваға «Қатаң сөгіс» беріледі. Шу көпсалалы орталық ауруханасының бас дәрігері Қуаныш Төлепбергеновты қызметінен босату туралы ұсыныс енгіземін. Сонымен қатар денсаулық сақтау басқармасына аталған жағдайға қатысы бар аурухананың қызметкерлерінің тәртіптік жауапкершілігін қарау ұсынылады, – деді Серік Жақсылықұлы.

Айта кетейік, бұл жыл басынан бері облысымызда тіркелген екінші ана өлімі.

Ақтоты БЕКЕНҚЫЗЫ