Әлемде 1,9 миллиардтан аса мұсылман болса, олардың басым бөлігі Рамазан айында ораза ұстайды. Бірақ тек мұсылмандар ғана емес, әлемнің түрлі халықтары ежелден әртүрлі діни және мәдени себептермен ораза ұстаған. Мысалы, кейбір қауымдар, әсіресе православтар мен католиктер Пасха алдындағы үлкен оразаны ұстайды. Иудаизмде «Йом Киппур» деп аталатын қасиетті күн бар, бұл күні 25 сағат бойы толық ораза ұсталса, буддистер кейбір қасиетті күндерде күн шыққаннан кейін тамақ ішпей, өзіндік дәстүрлерін сақтайды. Индуизмде де діни мерекелерде ораза ұстау дәстүрі бар. Әсіресе, Экадаши күндері тамақтан бас тартып, тек су ішуге немесе жеміс жеуге рұқсат етіледі.

Ғалымдардың зерттеулері бойынша, ораза кезінде адам ағзасы детоксикация процесін бастайды, иммунитет күшейеді, асқазан-ішек жолдарының жұмысы жақсарады және белгілі бір уақыт аралығында тамақ пен судан тыйылған кезде ішкі жүйелерде ерекше өзгерістер орын алады. Бұл өзгерістер тек салмақ тастауға ғана емес, жасушалардың жаңаруына, иммундық жүйенің күшеюіне және өмір сүру ұзақтығын арттыруға көмектеседі. Ғылыми зерттеулер оразаның адам денсаулығына оң әсерін дәлелдеген. Америкалық жүрек қауымдастығының зерттеулері ораза кезінде холестерин деңгейінің төмендеп, жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупін 40 пайызға азайтатынын көрсетті. 2021 жылы Джонс Хопкинс университетінің зерттеулері ораза кезінде нейрондық байланыстардың күшейіп, когнитивті қабілеттердің 20 пайызға жақсаратынын анықтаған. Сонымен қатар, 2020 жылы National Cancer Institute жүргізген зерттеу нәтижелері аутофагия процесінің күшейіп, қатерлі ісік жасушаларының дамуын 30 пайызға бәсеңдететінін көрсеткен.

Оңтүстік Калифорния университетінің ғалымдары 72 сағаттық ашығу иммундық жүйені толықтай жаңартып, жаңа ақ қан жасушаларының (лейкоциттердің) түзілуін арттыратынын дәлелдеді. 2017 жылы америкалық қартаю институтының зерттеулері ұзақ мерзімді оразаның өмір сүру ұзақтығын орта есеппен 15-20 пайызға ұлғайтатынын көрсеткен.

Осылайша, ғылыми деректер оразаның денсаулыққа пайдалы екенін растап отыр. Ол қартаюды баяулатып қана қоймай, иммунитетті де күшейтіп, диабет пен жүрек ауруларының алдын алуға көмектеседі. Діни тұрғыдан ораза адамды сабырлылыққа, жандүниесін тазартып, өзін-өзі бақылауға үйретсе, ғылыми және медициналық зерттеулер оның ағза үшін көптеген пайдасы бар екенін дәлелдеді.

Демек, ораза – тек ас-судан тыйылу емес, тән мен жанның жаңаруы, ішкі тепе-теңдікті қалпына келтіру және адамды рухани әрі физикалық тұрғыдан шыңдау процесі болып саналады.

Əйгерім ТҰРАРБЕК,
М.Х.Дулати атындағы Тараз
университетінің 4-курс студенті