Жасанды интеллект термині 1956 жылы Дартмут колледжінде өткен конференцияда алғаш рет қолданылды. Сол жылы Джон Маккарти, Марвин Минский, Натаниел Рочестер және Клод Шеннон сияқты ғалымдар компьютерлердің адамның ойлау қабілетін имитациялауға ықпал жасайтын тәсілдерді зерттей бастады. Бастапқы кезеңде ЖИ-дың дамуындағы басты бағыттар логика, проблемаларды шешу, есте сақтау және оқыту болды.

Уақыт өте келе, ЖИ алгоритмдері мен технологиялары дамыды. 1980 жылдары нейрондық желілер мен машиналық оқыту алгоритмдері зерттелді. 2000 жылдардың басында үлкен деректер мен қуатты есептеуіш мүмкіндіктерінің арқасында ЖИ жылдам дамып, кеңінен қолданылатын технологияға айналды. Бүгінде ЖИ автоматтандырылған жүйелер, медициналық диагностика, қаржылық талдау, көлік және логистика, маркетинг және басқа да салаларда белсенді пайдаланылуда.

Жасанды интеллектті дамытудағы жетістіктері үшін Нобель комитеті биылғы жылы белгілі ғалымдарды марапаттады. Олардың қатарында ЖИ-ды дамытуға, алгоритмдерді жетілдіруге, нейрондық желілерді зерттеуге, сондай-ақ ЖИ-дың этикалық аспектілерін қарастыруға үлес қосқан ғалымдар бар. Марапатталған ғалымдардың зерттеулері ЖИ-дың әлеуметтік және экономикалық аспектілерін түсінуге, технологиялардың өмірімізге қалай әсер ететінін талдауға жағдай жасады.

Нобель сыйлығының берілуі ЖИ технологияларының адамзатқа тигізетін әсерін, сондай-ақ оларды дамытуда ғылымның рөлін мойындау болып табылады. Ғалымдар бұл марапат арқылы адамдардың және ЖИ-дың бірлесе жұмыс істеуінің маңызды екенін, болашақтағы ЖИ-дың дамуында этикалық принциптердің сақталуын насихаттаудағы рөлін көрсетеді.

Жасанды интеллекттің болашағы жарқын. Технологиялардың дамуымен бірге ЖИ адамның өмірінің барлық салаларына енеді. Мысалы, денсаулық сақтау саласында ЖИ науқастарды диагностикалауда, жеке емдеу бағдарламаларын әзірлеуде және аурулардың алдын алуда үлкен рөл атқарады. Экономикада ЖИдың көмегімен бизнес-процестерді оңтайландыру, клиенттердің қажеттіліктерін болжау және өнімдер мен қызметтерді жетілдіру мүмкіндіктері кеңейеді.

Алайда ЖИ-дың дамуымен байланысты этикалық мәселелер де туындайды. Адамдардың жеке мәліметтерінің қауіпсіздігі, жұмыс орындарының автоматтандырылуы, ЖИ-дың қабылданған шешімдерінің әділдігі секілді мәселелер қоғамда қызу талқылануда.

Бүгінде жасанды интеллект ғылым мен технологияның дамуының негізгі бағыттарының біріне айналды. Нобель комитетінің ЖИ-ды дамытуға үлес қосқан ғалымдарды марапаттауы – осы саланың маңыздылығын көрсететін оқиға. ЖИ-дың болашағы адамдардың өмір сапасын жақсартуға, жаңа мүмкіндіктер мен шешімдер ұсынуға бағытталған. Алайда технологиялардың этикалық аспектілерін ескере отырып, адамзаттың ЖИ-ды жауапкершілікпен дамытуы қажет.

Айжан ӨЗБЕКОВА