Қазақстан Қарулы Күштерінде ұшқышсыз ұшу авиациялық жүйесі белсенді түрде қолданылуда. Бүгінгі таңда әскерде тактикалық, соққы беру және барлау ұшқышсыз ұшу аппараттары бар. Ұшқышсыз ұшу аппараттарының қолданылу аясы күн санап артуда. Пилотсыз құрылғылар әскери салада ерекше сұранысқа ие болып отыр. Мұндай технологияны қолданудың тиімді екенін уақыт дәлелдеп келеді. Олар алғаш рет Құрлық әскерлері мен Әуе қорғаныс күштеріне 2015 жылы енгізілді. Өткен жылғы 30 маусымда ҚР Қорғаныс министрінің бұйрығымен Қарулы Күштер Бас штабының ұшқышсыз ұшу жүйелерін дамыту және пайдалану департаменті құрылды. Бөлім қызмет еткен бір жыл ішінде Қарулы Күштердегі ұшқышсыз ұшу жүйелерін дамыту тұжырымдамасы, бірқатар нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар әзірленді. Сонымен бірге әскерлердегі ұшқышсыз ұшу аппараттары бөлімшелерінің штат санын бір жүйеге келтіру бойынша жұмыстар жүргізілді. Оның мамандары түрлі қарулы қақтығыстарда ұшқышсыз ұшақтарды қолданудың әлемдік тәжірибесін, даму тенденциялары мен нарықтағы жаңа технологиялардың ұсыныстарын жүйелі түрде зерттейді. Пилотсыз ұшақтарды Қазақстан Қарулы Күштерімен бірге пайдалануға енгізу әскери бөлімдердің жауынгерлік мүмкіндіктерін кеңейтуге жол ашты. Ұшқышсыз әуе аппараттары әртүрлі барлау түрлерін жүргізу, нысананы белгілеу және өрттің зақымдануын түзету үшін қолданылады. Сондай-ақ дрондар жету қиын аймақтарға шағын өлшемді жүктерді жеткізуге қабілетті. Пилотсыз ұшу жүйелерін алғаш болып игерген құрылым – Әуе қорғанысы күштері. Осыдан бірер жыл бұрын Таразда жауынгерлік даярлық пен ұшқышсыз ұшу аппараттарын қолдану бойынша оқу-жаттығу орталығы құрылған болатын. Ол әртүрлі жүйелермен жұмыс істеудің қуатты базасы ғана емес, ұшқышсыз авиация мамандарын дайындау және заманауи мамандарды шығару үшін берік негіз болды. – Қазіргі заманғы Қарулы Күштерді ұшқышсыз әуе құралдарынсыз елестету қиын. Біз Қорғаныс министрлігіне де, басқа да құқық қорғау органдарына да біршама мамандар дайындадық, – дейді жауынгерлік даярлық және ұшқышсыз ұшу аппараттарын пайдалану оқу орталығының командирі, полковник Шохан Мұсабеков. Қарулы Күштерде оқу-жаттығуларды, халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды өткізуде, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың зардаптарын жоюда ұшқышсыз ұшу аппараттары белсенді түрде қолданылады. Ұшқышсыз авиациялық эскадрилья командирінің орынбасары, майор Гүсен Мұстафаевтың айтуынша, әуе құрылғыларының ішінде ұшқыштар болмағанымен оларды адам басқарады. – Соңғы жылдары пилотсыз әуе құрылғыларының қолданылу аясының кеңеюімен бірге оларды басқаратындардың кәсіби деңгейі де көтеріле бастады.Ұшқышсыз әуе аппараттарын басқаруды үйрену қиын емес. Бастысы ниет, ұмтылыс және негізгі білім болса жеткілікті. Өзім әуе қорғанысы күштерінің әскери институтында ұшу мамандығы бойынша оқыдым. Кейін қайта даярлықтан өттім. Ал қазір ұшқышсыз ұшақты өзім басқарып қана қоймай, басқаларды да жаттықтырамын, – дейді Г.Мұстафаев. Құрлық әскерлерінің құрылымдық бөлімшелерінде де ұшқышсыз ұшу аппараттары белсенді түрде қолданыла бастады. Барлау және артиллериялық бөлімшелер ұшқышсыз ұшақтардың үлгілерін алып, олармен жұмыс істеуді үйреніп қана қойған жоқ, оларды мақсатты тапсырмаларды орындау үшін сенімді және сауатты пайдаланады. Қазіргі уақытта дрондар қарудың жетекші түрлерінің біріне айналды. Әуе құрылғылары барынша мобильді, оларға күтім жасау оңай. Маман нұсқаушылардың көмегімен басқаруды қысқа мерзімде үйренуге болады. Дрондар адам физикалық тұрғыда орындай алмайтын жағдайларда күрделі жауынгерлік тапсырмаларды орындауға қабілетті.

Ақтоты Жаңабай