Телеарна эфирінде жаңалық жүргізу – қоғамның назарында тұрған маңызды оқиғалар мен деректерді жеткізетін күрделі әрі жауапты процесс. Бұған дейін  бұл жұмыс журналистер мен редакторлардың қолында болатын. Олар ақпаратты жинап, өңдеп, тексеріп, аудиторияға ұсынатын. Алайда, соңғы жылдары жасанды интеллект технологиялары осы процеске араласа бастады. Қазіргі таңда көптеген бұқаралық ақпарат құралдары жасанды интеллекттің мүмкіндіктерін қолдана отырып, жаңалықтарды автоматты түрде өңдеу, жазу және тарату жұмыстарын жүзеге асыруда.Жасанды интеллектті қолданудың негізгі артықшылықтарының бірі – оның жылдамдығы мен тиімділігі. Әдетте, журналистерге ақпаратты жинап, оны өңдеуге біраз уақыт қажет болса, жасанды интеллект бұл процесті бірнеше секундта атқара алады. Сонымен қатар, жасанды интеллект үлкен көлемдегі деректерді талдай біледі, бұл оның аналитикалық қабілеттерін арттырады.

Мысалы, жасанды интеллект құралдары арқылы бірден бірнеше ақпарат көздерінен мәліметтерді жинап, оларды салыстырып, ең маңызды және өзекті деректерді бөліп алуға болады.Жасанды интеллектті қолдану тек жаңалықтарды жазу ғана емес, сонымен қатар оларды тарату, мақсатты аудиторияны анықтау және тіпті пікірлерге  жауап беру сияқты функцияларды да қамтиды. Кейбір жасанды интеллект жүйелері әлеуметтік желілердегі аудиторияның қызығушылығын анықтап, сол бойынша арнайы жаңалықтарды ұсынып, пайдаланушылардың назарын аударта алады.Мәселен, Оңтүстік Кореяда жасанды интеллект арқылы жасалған тележүргізуші жаңалықтар бағдарламасын жүргізеді. Тележүргізуші қыз Чеджудо аралының саясаты мен тыныс-тіршілігі туралы ақпаратты оқып береді. Оның мәтінін дайындап беретін де жасанды интеллект. Бағдарламаға айына 600 000 вон жұмсалады екен. Бұл – шын жүргізушілер мен редакторлар командасын жалдағаннан әлдеқайда арзан.

Бүгінгі таңда елімізде де арнайы хабарларды жасанды интеллект жүргізетін жүйелер іске қосылды. Атап айтсақ, «Түркістан» телеарнасында Күншуақ Табиғатқызы есімді робот қыз күн райынан хабардар етеді. Тап солай «Қызылорда» телеарнасындағы ауа райын Айжан Сырқызы есімді жасанды жүргізуші баяндап отырады.Күн райын жүргізетін болғандықтан ұжым мүшелері робот қызды «Күншуақ» деп атаған. Ал тегін «Табиғатқызы» деп алыпты. Алғаш көрген адам сүйкімді келбеті мен мәнерлеп сөйлеу әдебіне қарап, жасанды интеллект екендігін білмей де қалатын көреді. 

– Жалақы төлемейміз, ауырып қалмайды, дауысы, мәнері бұзылмайды, боянбайды. Қай жағынан алып қарасаңыз да тиімді. Біз ауа райы болжамының мәтінін алдын ала жазып береміз, содан жасанды интеллект жасайтын бағдарламаға аз ғана ақша төлейміз. Болды. Күншуақ Табиғатқызы эфир барысында бағдарламаны жоғары деңгейде алып шығады, – дейді «Түркістан» телеарнасының бас директоры Жанахмет Ағыбаев.

Алайда, жасанды интеллекттің жаңалық жүргізудегі рөліне қатысты сын-пікірлер де бар. Мамандар жасанды интеллект технологияларының қолданылуы адам еңбегінің орнын баса ма деген алаңдаушылықтарын білдіруде. Журналистердің шығармашылық және  сыни ойлау қабілеті әлі де маңызды деп саналады. Сонымен қатар, жасанды интеллект құралдарының кейде қате немесе жалған ақпарат тарату қаупі де бар. Бұл мәселелерді шешу үшін жасанды интеллектті адам бақылауымен біріктіре отырып қолдану қажеттілігі туындап отыр.Тағы бір маңызды аспект – этика мәселесі. Жасанды интеллект арқылы жасалған жаңалықтардың объективтілігі мен әділдігіне қатысты сұрақтар да туындауда. Жасанды интеллект алгоритмдері адам тарапынан жасалған. Сондықтан белгілі бір қателіктер болуы мүмкін.

Мұндай жағдайда жаңалықтардың шынайылығын сақтау үшін арнайы механизмдер мен ережелер енгізу қажет.Рас, жасанды интеллекттің жылдамдығы, тиімділігі мен сараптаушылық қабілеттері ақпарат тарату процесін айтарлықтай жақсартады. Дегенмен, адам еңбегінің маңыздылығын ұмытпау қажет. Сонымен бірге жасанды интеллект технологияларын қолданудағы этика мен туралық мәселелерін ескерген жөн. Жасанды интеллекттің жаңалық жүргізу саласындағы рөлі әлі де дами түседі және бұл үрдіс бізге болашақта тағы да көптеген қызықты жаңалықтар ұсынатын болады.Қазіргі уақытта жасанды интеллект құралдары тек деректерді талдап қана қоймай, сонымен қатар мақалалар мен жаңалықтарды автоматты түрде жазып, кең ауқымды аудиторияға тарата алатын деңгейге жетті.

Жасанды интеллектінің мақала жазу мүмкіндігі жаңалықтарды жеткізу жылдамдығын арттырып қоймай, сонымен қатар үлкен көлемдегі ақпаратты тиімді түрде өңдеуге мүмкіндік береді. Мысалы, спорттық жарыстардың нәтижелерін немесе қаржы нарығындағы өзгерістерді жедел түрде жариялау қажет болғанда, жасанды интеллект жылдам және нақты мәтіндерді құрастырып, оларды жариялай алады. Осылайша, ақпаратты таратудағы уақытша шектеулер азайып, оқырманға қажетті мәліметтерді дер кезінде жеткізуге таптырмас құрал болып отыр.
Жасанды интеллект мақала жазу кезінде әртүрлі дереккөздерден мәліметтерді жинап, оларды талдай алады. Мысалы, белгілі бір тақырып бойынша ғаламтордағы мәліметтерді зерттеп, оларды бір жүйеге келтіріп, тақырыптың мәнін түсіндіріп береді.

Сонымен қатар, жасанды интеллектінің сараптамалық мақалалар жазу барысында әртүрлі факторларды ескере отырып, болжаулар жасауға қабілеті бар. Бұл әсіресе экономикалық немесе саяси тақырыптарда жазылған мақалаларды жазуда маңызды рөл атқарады.Алайда, жасанды интеллектінің мақала жазу мүмкіндігіне байланысты мәселелер де жоқ емес. Мәселен, жасанды интеллекттің шығармашылық қабілеті шектеулі. Ол тек белгілі бір алгоритмдер мен деректер негізінде жұмыс істейді, ал адам шығармашылығы мен сыни ойлауы маңызды рөл атқаратын тақырыптарда жасанды интеллекттің тиімділігі шектеулі болуы мүмкін.

Мысалы, күрделі әдеби немесе философиялық тақырыптарды талдау үшін терең түсіну және бағалауға адамның шығармашылық қабілеті қажет.Және жасанды интеллект арқылы жазылған мақалаларда кейде объективтілік пен дәлдікте қателіктер болуы мүмкін. Ол нейрожелінің қолданатын деректерінің сапасына және оның алгоритмдерінің жұмыс істеу принциптеріне байланысты. Егер жасанды интеллект дәлелсіз деректерді қолданса, онда мақалада қате немесе біржақты ақпарат берілуі мүмкін. Сондықтан, мұндай жағдайларды болдырмау үшін жасанды интеллект арқылы жазылған мақалаларды дұрыстап қадағалаған жөн.Журналистикада объективтілік пен әділдік маңызды принциптер болғандықтан, жасанды интеллект арқылы жазылған мақалаларда бұл ұстанымдардың  сақталуы белгілі бір деңгейде күмән тудыруы ықтимал. Сондықтан, жасанды интеллекттің мақала жазу саласындағы рөлі әлі де зерттеуді және этикалық нормаларды қалыптастыруды талап етеді.Дейтұрғанмен болашақта жасанды интеллекттің мақала жазу мүмкіндігі жетілдіріле түсіп, журналистика мен ақпарат тарату саласында жаңа мүмкіндіктер ашылады деп күтілуде.

Айжан ӨЗБЕКОВА