Соңғы жылдары ауданда ауылшаруашылық саласы қарқынды дамып келеді. Бұл ретте аталған сала әртараптандырылып, диқандар дәстүрлі дақылдармен қатар жаңа өнім түрлерін өсіруге бет бұрса, малшылар қолындағы төрт түлігін асылдандыруға ниет етіп, салаға қатысты тиісті жұмыстарды сапалы атқару жүйелі жолға қойылған.

Аудан әкімдігі ауылшаруашылығы бөлімінің басшысы Жандос Құдиярханның айтуынша, жыл басындағы санақ бойынша ауданда 25 544 мүйізді ірі қара, 321 774 уақ мал, 15 894 жылқы, 2 127 түйе бар. Аудандағы ауылшаруашылық мақсатындағы жер көлемі 476 628,2 гектарды құраса, оның ішінде жайылымдық жер – 433 534,9 гектар, шабындық – 18 447,5, ал егістік жер 21 100 гектар көлемінде. Бүгінде ауданда 913 шаруа қожалығы жұмыс істеп жатса, оның ішінде 345 қожалық мал өсірумен, 318-і егіншаруашылығымен айналысады екен.

– 2024-2025 жылғы мал қыстату науқаны ойдағыдай өтті. Биылғы қыс шаруаларға қолайлы болғандықтан мал қыстан қоңды шықты. Аудандағы кейбір шаруа қожалықтары малын Мойынқұм өңірінде қыстатқан болатын. Қыстаудағы шаруалардың алды малын осы айдың басында көктеуге көшірді. Олардың малы құмнан көшіп келгеннен кейін төлдей бастады. Көктемгі қызу еңбек, оның ішінде қой шаруашылығымен айналысатын қожалықтар үшін науқандық жұмыстың маңызы зор. Қазір төлдеп жатқан түлік үшін шаруалар қосымша күтім шараларын күшейтуде. Мал төлдету науқанына деген жемшөп қоры жеткілікті. Қожалықтар былтыр ала жаздай дайындалған азықты қыстай тиімді пайдаланып, малды қыстан күйлі шығаруға күш салды. Соның арқасында төрт түлік төскейде түлеуде. Ветеринариялық іс-шаралар да жоспарға сай жүргізілуде. Малға екпе салу, түрлі аурулардың алдын алу жұмыстары уақытылы атқарылып жатыр. Шаруалар әр мезгілге тән науқандық жұмыстарды жүйелі әрі сапалы атқарса, жыл да табыспен аяқталатыны сөзсіз. Қазіргі уақытта әрбір шаруа санға емес, сапаға жұмыс істеуді біледі. Оған ауылшаруашылық саласын дамытуға  көрсетіліп отырған қолдау шаралары үлкен септігін тигізіп отыр. Үкімет төрт түлік малдың асылдануы үшін сатып алынған аталық малдарға бір рет субсидия беруде. Оның ішінде басым бағыт берілген ірі қара малы мен уақ малға селекциялық және асылдандыру жұмыстарын жүргізгені үшін жылда аналық басқа субсидия беріп келеді. Үкіметтің осындай қолдауларының арқасында мал басы жылдан-жылға көбейіп, сапасы да арта түсті. Шаруалар негізінен малды жерінің оты қуатты өрісте жайып, семіртіп сатады. Мұндай тәсіл малдың өзіндік құнын төмендетсе де пайдасын еселейді және табиғи түрде семірген малға да сұраныс тұтынушы тарапынан артады. Дегенмен малды бордақылап сататын шаруашылықтар да жеткілікті. Мысалы, 2 шаруа қожалығы 500-ден 1000 басқа дейін уақ мал бордақылаумен айналысуда. Одан бөлек шамасына қарай мал бордақылап отырған шаруашылықтар де жеткілікті. Жалпы ауданда 3 мал сою алаңы бар. Олар – Қаратау қаласы мен Бостандық, Ойық ауылдық округтерінде тіркелген. Ауданда малшаруашылығы бойынша қайта өндеу кәсіпорындары болмағанымен үй жағдайында шаруалар қымыз, шұбат, құрт-май өндіріп қажеттілігіне жаратып, аудандық, облыстық деңгейде ұйымдастырылатын жәрмеңкелерде саудалауда, – деді Жандос Бақытұлы.

Осы жылы аталған ауданда 12 013,9 тонна ет пен 5 079,9 тонна сүт өндіріліпті. Бұл осы ауданда малшаруашылығы саласының тұрақты дамып келе жатқанын көрсетеді.

Өсімдікшаруашылығында да биылғы жоспар ауқымды көрінеді. Өткен жылы 11 720 гектарға түрлі дақылдар егілген екен. 2025 жылдың өнімі үшін 12 145 гектар алқапқа ауылшаруашылық дақылдары орналастырылмақ. Оның ішінде 4 500 гектарға күздік бидай себіліпті. Себілген тұқым көлемі 810 тоннаны құраған. Оның ішінде І репродукциялы тұқым 37 тонна болса, ІІ репродукциялысы – 85 тонна, ІІІ репродукциялы тұқым 688 тоннаны құраған. Сонымен қатар 4 125 гектар бұрын егілген көпжылдық шөптің алқабы бар екен.

– Қазіргі таңда диқандар алқаптарды дайындап, өсімдіктерге қажетті күтім жұмыстарын жүргізуде. Биылғы науқаннан жоғары өнім алу мақсатында барлық агротехникалық талаптар сақталуда. Көктем айларында 3 520 гектар жерге ауылшаруашылық дақылдарын егу қолға алынды. Оның ішінде 1 050 гектар жаздық арпа, 495 гектар дәндік жүгері, 350 гектар мақсары, 10 гектар күнбағыс,100 гектар картоп, 275 гектар бақша, 190 гектар көкөніс, 140 гектар қызылша және 910 гектар көпжылдық шөп себіледі деп жоспарлануда. Барлығы қажетті 683,2 тонна тұқым алынады. Бүгінгі күнде 396,2 тонна тұқым қолда бар. Осы жылғы көктемгі егіс үшін дала жұмыстарына 160 тонна дизель отынына 36 шаруа қожалығы өтінім берді. Аудан бойынша биыл  жалпы 1516,1 тонна (2024 жылы 1500,7 тонна тыңайтқыш алынды) тыңайтқыш алу жоспарлануда, – деді Ж.Құдиярхан.

Жалпы қолыңдағы құрал-сайманың бүтін болмаса, атқарылар жұмыстың да нәтижесі ойдағыдай шықпайды. Жер жыртып, егін егу, жиын-терін уақытында түсімді шашпай-төкпей жинап алу, малшыларды қыс қыстау, жаз жайлауға көшіру, шөп ору, қора-жайларға шөп тасу барысында ауылшаруашылық техникаларының тигізер көмегі зор. «Ескіден есің кетеді» демекші, жаңа техниканың да жөні бір бөлек. Сондықтан да, яғни еңбек өнімділігін арттырып, уақытты тиімді пайдалану үшін ауылшаруашылық техникаларын жаңарту маңызды. Ауданда барлығы 812 дана ауылшаруашылық техникасы тіркеліпті. Оның ішінде жетеуі астық комбайны болса, 323-і трактор, 482-сі басқа да әртүрлі техника. Осы жылға ауылшаруашылық техникаларын жаңарту жоспары 56 техника, яғни 6,5 пайыз болып межеленген екен.

Көктемгі егіс-дала жұмыстарына 433 ауылшаруашылық техникасы жұмылдырылмақ. Оның ішінде 323 трактор, 70 соқа, 18 дән сепкіш, 17 қопсытқыш пен 1 дән улағыш пайдаланылады.

«Судың да сұрауы бар» дейді қазақ. Аптап ыстықта алқаптардың аңқасы кеппес үшін ағын суды үнемдеп пайдалану да қазіргі заманның басты талаптарының бірі. Сонымен қатар бүгінде егіс алқаптары үшін жаңбырлатып немесе тамшылатып суару жүйесін қолдану егіншаруашылығында өнімділікті арттырудың маңызды факторы болып отыр. Бұл ретте биыл ауданда 470 гектар егіс көлемін тамшылатып және жаңбырлатып суару көзделуде. Су үнемдеу технологиясы өткен жылы 325 гектарға қолданылған екен. Оның ішінде «Зерхат» шаруа қожалығы – 250, «Шәріпбай» шаруа қожалығы – 30, «Нұрдаулет» шаруа қожалығы – 100, «Демеш» – 70, «Нұр» шаруа қожалығы 20 гектарды тамшылатып және жаңбырлатып суару әдісімен ылғалдандырған.

Ауданда ауылшаруашылық саласы алшаң басса, ең алдымен, ол жер емген шаруа мен қырда төрт түлігін түлеткен малшылар мен механизатор секілді еңбек адамдарының тынымсыз тірлігінің жемісі. Сондай-ақ Үкіметтің қолдауы да айтарлықтай септігін тигізуде. Бұл тұрғыда мемлекет тарапынан жеңілдетілген несие беруге, субсидия алуға және су үнемдеу технологияларын енгізуге қолдау көрсетіліп жатқаны сөзіміздің бір дәлелі. Жергілікті билік те салада тиісті жұмыстардың уақытылы атқарылуын тұрақты түрде қамтамасыз етуде. Шаруалармен тығыз байланыста жұмыс істеп отырған аудан әкімдігі мен ауылшаруашылығы бөлімі мамандары Талас өңірінің аграрлық әлеуетінің одан әрі дамуына күш сала беретініне сенімдіміз.

Нұрым СЫРҒАБАЕВ