Бұл мәселе Қазақстан үшін де өзекті, себебі елдегі су ресурстарының тапшылығы мен сапасына қатысты түйткілдер бар. Осы орайда университетіміздің студенттері Еңлік Тұрсын мен Нұрай Ыдырыс зерттеу жүргізіп келеді.

2030 жылға дейін барлық адамды қауіпсіз және қолжетімді ауыз сумен қамтамасыз ету – жаһандық және ұлттық деңгейдегі маңызды мақсат. Қазақстан үшін бұл мәселені шешу экологиялық тұрақтылықты сақтау, халық денсаулығын жақсарту және экономикалық даму үшін аса маңызды.

Қазақстан – су ресурстары шектеулі елдердің бірі. Елдегі негізгі су көздері трансшекаралық өзендер болып табылады. Ал жауын-шашын мөлшері климаттың құрғақ болуына байланысты төмен. Ресми деректерге сүйенсек, Қазақстан халқының бір бөлігі сапалы ауызсуға қол жеткізуде қиындықтарға тап болады, әсіресе ауылдық аймақтарда бұл мәселе аса өзекті.

Ластанған су көптеген аурулардың таралуына себеп болады. ДДҰ мәліметтеріне сәйкес, дамушы елдердегі жұқпалы аурулардың 80%-ы сапасыз су мен тиісті санитарлық жағдайдың болмауынан туындайды екен. Судағы ауыр металдар, нитраттар, бактериялар және басқа да қауіпті қоспалар адам ағзасына зиян тигізіп, асқазан-ішек аурулары, бүйрек пен бауыр аурулары, иммундық жүйенің әлсіреуіне әкелуі мүмкін.

Бұл тұрғыда су ресурстарын тиімді басқару, жаңа технологияларды енгізу және экологиялық саясатты күшейту басты басымдықтардың бірі болуы тиіс. Су ресурстарын қорғау және ластанумен күресу үшін мемлекеттік бақылауды күшейту, заманауи тазарту қондырғыларын орнату, қалдықтарды өңдеу жүйесін жетілдіру және халықтың экологиялық сауаттылығын арттыру қажет.

Ауыз су сапасын арттыру үшін кешенді шаралар керек. Су ресурстарын тиімді басқару, инфрақұрылымды жаңарту, экологиялық мәдениетті қалыптастыру және жаңа технологияларды енгізу арқылы бұл мақсатқа жетуге болады. Сонымен қатар, мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігері, халықаралық тәжірибені енгізу, заңнаманы жетілдіру және инвестиция тарту – судың сапасы мен қолжетімділігін арттырудың негізгі бағыттары.

Бүгінде мемлекет тарапынан баянды бастамалар қолға алынып, тиісті жұмыстар атқарылып жатыр. Дегенмен ауызсу мәселесін шешу – тек Үкіметтің ғана емес, әрбір азаматтың жауапкершілігі. Суды үнемдеу, қоршаған ортаны қорғау және экологиялық сананы арттыру арқылы біз келешек ұрпаққа таза су ресурстарын сақтай аламыз. Егер барлық мүдделі тараптар белсенді әрекет етсе, Қазақстан 2030 жылға дейін халықты сапалы және қауіпсіз ауызсумен қамтамасыз ету мақсатына жете алады.

Айжан Бейсенова,
С.Асфендияров атындағы Қазақ
Медициналық университетінің
оқытушысы