Стационарларды төсек-орын санына қарай қаржыландыру, кейбір емханаларға тіркелген тұрғындардың аздығы, медициналық көмекті сатып алуға жаңа медициналық ұйымдардың қатысуы. Осы және басқа да мәселелерді Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының басшысы Сәбит Ахметов Парламент Мәжілісінің депутаты Гүлдара Нұрымова және облыс әкімінің орынбасары Нұржан Календеровтың қатысуымен Жамбыл облысының дәрігерлерімен болған кездесу барысында талқылады. Сәбит Ахметов денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп жұмыс істейтін жүйелі мәселелерді бірден атап өтті. Бұл кредиторлық берешек, сызықтық шкала және төмен тарифтер. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының басшысы медицина қызметкерлерінің жалақысын жыл сайын 30%-ға арттыру кредиторлық берешектің пайда болуына негізгі себеп деп атап өтті. Шығыстар құрылымында медициналық ұйымның еңбекақы қоры 80% құраса, қалған 20% басқа шығыстарға (дәрілік заттар, коммуналдық қызметтер, техникалық қызмет көрсету шығындары және т.б.) тиесілі болуына әкелді. Кредиторлық берешектің өсуіне инфляцияға байланысты төмен тарифтер және шығын материалдарының (дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар) қымбаттауы да әсер етті. Медициналық көмекті ұйымдастырудағы тиімсіз менеджмент факторы да жоқ емес. Сәбит Ахметов атап өткендей, кредиторлық берешек бойынша жағдайды реттеу үшін қаржылық сауықтыруға бағытталған шаралар кешенін қабылдау қажет. Мәселен, Қор Денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп шілде айында қосымша 60 млрд теңге бөлуге шешім қабылдады, оның ішінде Жамбыл облысының медициналық ұйымдарына 3 млрд теңге қарастырылған. Қаражат филиалдарға жеткізілді және конкурстық негізде медициналық ұйымдар арасында бөлінеді. Айта кетейік, ағымдағы жылдың 1 шілдесіндегі көрсеткіш бойынша аймақтың 18 мемлекеттік медициналық ұйымының кредиторлық берешегі 2,2 млрд теңгені құрады. «Біз өз тарапымыздан медициналық ұйымдарды қолдауға қолымыздан келетін шараларды жасаймыз, өйткені медицина қызметкерлеріне жалақыны уақтылы төлеу де осыған байланысты. Жергілікті атқарушы органдар да өз тарапынан жан-жақты қолдау көрсетуде – жабдықтарды, оның ішінде ауыр медициналық техниканы (ангеоргаф, КТ, МРТ) сатып алады. Бұдан бөлек, орфандық аурулар бойынша дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етіп, күрделі жөндеуге көмектеседі. Қазір олар 037 бюджеттік бағдарламасы шеңберінде ведомстволық бағынысты медициналық ұйымдардың кредиторлық берешегін өтеуге қосымша қаражат бөле алады. Бірақ бұл мәселенің түпкілікті шешімі емес. Осыған байланысты, медициналық ұйымдар қаржылық сауықтырудың жеке жоспарларын әзірлеуі, өз шығындарын оңтайландыруы және болашақта берешектің қалыптасуына жол бермеу үшін ішкі резервтерді іздеуі қажет», – деп атап өтті Сәбит Ахметов. Айта кетейік, 2,5 ай ішінде Басқарма төрағасы 12 өңірде болды. Атап айтар болсақ, Қостанай, Ақмола, Павлодар, Қарағанды, Абай, Шығыс Қазақстан, Ақтөбе, Қызылорда, Түркістан, сондай-ақ Шымкент және Астана қалалары. Оның ішінде аудандық, қалалық және облыстық ауруханаларға дейінгі барлық деңгейдегі 60-қа жуық медициналық ұйымға барды. Жамбыл облысында екі орталық аудандық аурухана – Жуалы және Байзақ аудандарының қызметімен танысып, мәселелерді талқылау үшін бас дәрігерлермен кездесті. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының басшысы әр өңірдің ерекшеліктері мен өздеріне тән проблемалары бар дейді. Мәселен, кейбір медициналық ұйымдар аудандардағы емханаға тіркелген адам санының аз болуына байланысты, жұмыстың ілгері басуына жеткілікті қаржы алуға мүмкіндігі жоқ. Бұл 10 мыңнан аз халқы бар аудандық амбулаториялар, ал кей жерлерде адам саны 2 мыңға да жетпейді. Олардың сапалы әрі уақтылы медициналық көмек көрсету үшін тиісті жабдықтары мен еңбек ресурстары жоқ. Тек жалпы тәжірибелік дәрігер мен медбике бола отырып, олар медициналық қызметтердің 90%-на дейін бірлесіп орындауға-зертханалық зерттеулерге, зертханалық және диагностикалық тексерулерге, бейінді мамандардың кеңесіне береді. Бұл өз кезегінде пациенттің ем алуын қиындатады. «Мұндай қаржылық модель жұмыс істемейді, ол тиімді емес. Шығындар көп, кредиторлық берешек өсуде, ал даму жоқ, қаражат жеткіліксіз. Сондықтан қазір бұл мәселе «Атамекен» Ұлттық Кәсіпкерлер палатасымен және Денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп талқылануда», – деп атап өтті Сәбит Ахметов. Екінші, маңызды мәселе – төсек-орын қорын нақты қажеттілікке емес, жабдықтауға қаржыландыру. Көптеген медициналық ұйымдардың, соның ішінде жаңа медициналық ұйымдардың нәтижесінде нақты жұмыс істейтін және медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың қаржыландырылмауы байқалады. Осыған байланысты, көлемдерді біркелкі және әділ бөлу үшін Қор облыстардың денсаулық сақтау басқармаларына медициналық ұйымдар бөлінісінде халықтың қажеттіліктерін негізге ала отырып төсек қорын қалыптастыруды ұсынады. Ал Қор өз кезегінде осы медициналық ұйымдар арасында қаржы көлемдерін ғана бөлетін болады. Бұл мәселені Қор қазірдің өзінде пысықтап жатыр. Қордың алдында тұрған және енді шешімін күткен үшінші мәселе – босатылған және қосымша бөлінген көлемдерді бөлу бойынша жыл бойына конкурстық рәсімдерді қайталап өткізу. Қор томдарды бөлу байқауын жылына бір рет өткізу керек деп есептейді. Қосымша бөлінген және босатылған (игерілмеген) қаражаттар қосымша келісімдер жасау арқылы қолданыстағы жеткізушілерге жеткізілуі керек. Қайталанатын конкурстық процедуралар ақшаның, соның ішінде жаңа жеткізушілер арасында таралуына әкеп соғады. Осылайша, жаңа жеткізушілер қаржыландырылмаған медициналық ұйымдардың көлемін тартып алады. Сәбит Ахметовтың пікірінше, көптеген мәселелерді барлық процестерді цифрландырып, медициналық ақпараттық жүйелерді біріктіргеннен кейін шешуге болады. Ол бұл бағытта денсаулық сақтау министрлігі «eDensaulyq» платформасы аясында үлкен жұмыс атқарып жатқанын атап өтті. Мәселелерді шешуде және денсаулық сақтау жүйесін одан әрі жетілдіруде депутаттардың қолдауы маңызды рөл атқаратынын атап өтті Қор басшысы. Кездесу барысында С. Ахметов Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің VIII шақырылым депутаты, Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің мүшесі Гүлдара Нұрымоваға «Әр өңірде денсаулық сақтау жүйесінің проблемалық мәселелерін бірге талқылау үшін депутаттармен кездесеміз. Біз проблемаларды білеміз, шешуге дайынбыз. Сондықтан да депутаттық корпустың қолдауына үміттенеміз», – деп атап өтті. Депутат өз кезегінде кездесуге шақырғаны және медициналық қоғамдастыққа өзекті мәселелермен бөлісу мүмкіндігі үшін алғысын білдірді. «Сәбит Мейрамұлы, мені шақырғаныңыз үшін, бас дәрігерлерге өз мәселелерін айтуға мүмкіндік бергеніңіз үшін көп рахмет. Ары қарай дахалықпен кездесіп, мәселелерді тікелей талқылағаныңызды қалаймын. Менің дәрігер екенімді жақсы білесіздер, сондықтан денсаулық сақтау саласы маған жақын. Депутат ретінде денсаулық сақтау мәселелерін жиі көтеремін. Өкінішке қарай, көп сұрақ өз шешімін таба алмайды. Бүгін біз бірнеше мәселені талқыладық, енді оны бірлесіп шешеміз деп ойлаймын. Өз құзыретім шеңберінде қолдау көрсетуге дайынмын», – деп қорытындылады мәжілісмен. Кездесу барысында медициналық оңалту, жедел жәрдем, қосып жазулар және тарифтерді қайта қарау мәселелері талқыланды. Көптеген сұрақтар бойынша жауап берілді. Ал кейбіреулері бойынша Қор тарапынан ұсыныстар тұжырымдалып, әрі қарай қарау және шешім қабылдау үшін уәкілетті органға жіберілетін болады.