Автобус жүргізушілері айқай есту үшін туған жоқ

Таңсәріден қас қарайғанша тынымсыз еңбек етіп, халықтың көңіл күйіне де төзіммен қарай білу әркімнің қолынан келе бермейтін іс. Сондықтан Жұмысшы мамандықтары жылы аясында біз автобус жүргізушілерімен тілдесіп, олардың күнделікті жұмысымен танысып, орайын тауып автопарк басшысымен де әңгімелестік.

«Бала-шағам аш қалмасын, өзгеге жалтақтамай өссін» деген ойдағы ата-аналар бар жұмысты таңдамай атқарады. Олар кейде өзгенің айқайына да, арызына да төзіп, өз міндетін үнсіз жалғастырады. Әсіресе мұндай сәттер қарапайым еңбек адамдарының иығына ауыр салмақ түсіретіні анық. Сондықтан әркім кез келген істің қиындығын бағалап, жұмысшы мамандық иелеріне құрметпен қарауы қажет. Әйтпесе соңғы уақытта автобус жүргізушілеріне айтылатын сын-ескертпелер жиілеп барады. Жолаушылардың бірі «Аялдамаға дұрыс тоқтамадың» десе, енді бірі «Жүретін бағытыңды түсіндірмедің» деп дауласады. Кейбірі тіпті өз іс-әрекеті дұрыс болсын-болмасын телефонының камерасына түсіріп, қорқытып-үркітуге тырысады. Жолға таласқан жеңіл көлік иелері де әкіреңдеп, кейде қол көтеруге дейін барады. Бұдан бөлек, жолақысын төлемей, шу шығаратын жолаушылар да кездеседі. Осындай оқиғалар қоғамдық көліктерде әркез орын алып, жүргізушілердің жүйкесін жұқартуда.

Тараз қаласында бүгінде 8 автопарк халыққа қызмет көрсетуде. Олардың ішіндегі ең ірі автопарктің бірі – «ӘулиеатаТрансПасс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі. Біз мақаламыз салмақты шығуы үшін алдымен аталған автопаркке ат басын бұрып, серіктестік директоры Рашид Пірмановпен тілдестік. Кәсіпорынның тыныс-тіршілігімен де етене танысып, бірқатар мәселеге қанықтық.

Автопарк басшысының айтуынша, серіктестік 1981 жылдан бері үздіксіз жұмыс істеп келеді.

Автопаркте жүргізушілерге арналған әлеуметтік көмек, яғни арнайы жеңілдік жоқ. Ашығын айтқанда, мұндағы жүйе ондай дәрежеге әлі жете қоймаған. Бірақ жүргізушілерді қолдау мақсатында түрлі бағытта жұмыстар атқарылуда.

«ӘулиеатаТрансПасс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жолаушылар қауіпсіздігін басты назарда ұстап, көліктердегі тәртіпке де жіті бақылау жасауда. Осы мақсатта автобустардың ішіне бейнебақылау камералары орнатылып, тұрғындар тарапынан түсетін арыз-шағымдарға орай қауіпсіздік шаралары күшейтілген. Алайда мекеме басшысының айтуынша, қоғамдық көліктердегі электр қуатының 12-24 вольт көлемінде болуына байланысты кейбір бейнекамералар жиі істен шығып қалады екен. Сондықтан жаңа автобустарды сатып аларда бақылау жүйесі орнатылған көліктерді әкелу тиімді саналады. Сонымен қатар серіктестік басшысы жүргізушілердің әлеуметтік жағдайына да назар аударып, олардың түскі ас мәселесіне арнайы тоқталды.

Рашид Сантөреұлының айтуынша, алға қойған жоспарлары да көп. Соның бірі – жүргізушілерге толыққанды жағдай жасау. Рашид Сантөреұлы еңбек демалысына шыққан қызметкерлерге демалыс орнына он күндік жолдама тағайындау бірінші көзделіп отырған мәселе екенін сөз етті. Себебі көлік айдау, ұзақ уақыт рөлде отыру көптеген ауруларға алып келетіні анық. Сонымен қатар мекеме директоры жүргізушілердің зейнетке шығу жасын әскери қызметкерлермен, ішкі істер қызметкерлерімен теңестіру қажет деп санайды. Яғни, еңбек өтілінің денін адам тасу, олардың қауіпсіздігінің сақталуына арнаған жұмысшы мамандар да мұндай игілікке әбден лайық.

Мұнымен қоса автопарк басшысы тұрғындарға өз өтінішін де білдірді. Себебі кейбір жүргізушілер жол ақысын жеке есепшотына аударуын немесе қолма-қол беруді сұрайды екен. Сондықтан тұрғындар жол ақысын «TULPARCARD» қосымшасы арқылы немесе банк қосымшасындағы «QR» коды арқылы төлесе деген уәжі бар.

Жоғарыда атап өткеніміздей, автобус жүргізушілеріне қатысты жолаушылар тарапынан түрлі пікірлер айтылады. Бірі алғысын білдірсе, енді бірі шағымдануға бейім. Осы орайда біз де жолаушылардың ой-пікірін білуді жөн көрдік. Мәселен, Айман Тойшиева есімді қала тұрғыны «Жүргізушілер қоғамдық көлікте отырып шылым шегеді» десе, Алмат Қожаберген есімді тараздық жігіт кейбір автобус жүргізушілері қоғамдық көлікке адам емес, мал тиеп келе жатқандай жоғары жылдамдықпен айдайтынына, бір-бірімен жарысатынына қынжылды. Самат Нұрмолда есімді бір қала тұрғыны: «Көлік басқарып келе жатқан кез келген адамның телефонмен сөйлесуі заңбұзушылық десек, бұл тұрғыда автобус жүргізушілерінің рөлде отырып телефонмен сөйлесуі өте қауіпті. Өйткені ол сол сәтте көптеген адамның тағдырына жауапты болады. Осыны олар сезіне білуі керек. Өйткені рөлде телефонмен сөйлесетін жүргізушілер бар», – деді.

Мұндай келеңсіздіктердің күнде болмаса да ара-тұра орын алып тұратыны рас. Алайда барлығын бірдей солай деп айыптау да дұрыс болмас. Мәселен, 12 жылдан бері қоғамдық көлік тізгіндеп келе жатқан тәжірибелі жүргізуші Ердос Жолдасов өз жұмысына аса жауапкершілікпен қарайтынын айтады. Жеке өзі телефонға тек шұғыл жағдайда ғана жауап бермесе, күнделікті жұмыс барысында оны қолданбауды әдетке айналдырған.

Мақалада қозғалған мәселелер төңірегінде біз кейіпкерімізбен де арнайы тілдесіп, оның қызмет барысындағы жауапкершілігі мен тәжірибесін толыққанды білуге тырыстық.

Сонымен қатар автобус жүргізушісі кейбір жолаушылардың жүргізуші үсітен пайда тауып қалуды ойлайтынын да жасырмады. Себебі мұндай жағдай өз басынан өткен екен. Оның айтуынша, бір азаматшаға ескі күртешесінің орнына жаңасын сатып алып беруге тура келген.

Міне, автобус жүргізушілерінің біз қаныққан жай-күйі осындай. Кез келген сынға көнуден басқа амалдары жоқ. Сол себепті халыққа қызмет етіп жүрген еңбек адамдарына құрметпен қарап, әр жағдайда түсіністік танытқан жөн болар. Ал мақалада айтылған өтініш-тілектер жауапты мамандарға жетеді деген ойдамыз.

 

Мұқағали БАЛТАБАЕВ