Инфрақұрылымның игілігі мол

ЖОЛ ЖӨНДЕЛІП, КӨШЕЛЕР ЖАҢҒЫРТЫЛУДА

Атап айтқанда, ауданда түрлі әлеуметтік нысандарды, елді мекен жолдары мен көшелерді, халыққа коммуналдық қызмет ұсынатын кәсіпорындарды жаңғырту, құрылғыларды жаңарту, су, жылу құбыры секілді ескірген жүйелерді жаңасына алмастыру, электр желілерін тарту, жұртты таза ауызсумен қамту мәселелері де кезең-кезеңімен шешілуде. Сонымен қатар көлік қатынасының қолжетімділігін арттыру мақсатында жол инфрақұрылымына айтарлықтай қаржы бөлініп жатқанын айта кетуіміз керек.

Аудан аумағында автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы 774,8 шақырымды, ал елді мекен көшелерінің ұзындығы 212,8 шақырымды құрайды екен. Жалпы алғанда аудан бойынша жол желісі 987,6 шақырымды қамтиды. Оның ішінде республикалық маңызы бар жолдар 342 шақырым болса, облыстық маңызы бар жолдар – 271,6, аудандық маңызы бар жолдардың ұзындығы 161,2 шақырым болады. Ал елді мекендер ішінде 212,8 шақырым көшелер бар. Өткен жылы ауданның жол инфрақұрылымын жақсарту мақсатында 559,7 миллион теңге бөлініп, бұл қаржы бірнеше бағытқа жұмсалыпты. Оның ішінде жолдардың пайдалануға жарамдылығын сақтау үшін жүргізілетін ағымдағы жөндеу жұмыстары да бар. Оған жолдарды тазалау, шұңқырларды уақытша жөндеу, жол белгілерін орнату және жаңарту, жарықтандыру жүйесін күтіп ұстау сияқты жұмыстар кірген. Осындай жұмыстар үшін 263,2 миллион теңге жоғары тұрған трансферттер есебінен, автомобиль жолдарын жөндеу және қайта жаңартуға аудандық бюджеттен 412,6 миллион теңге қаралыпты.

Бөлінген қаражат есебінен елді мекен көшелерінің 22,06 шақырымына орташа жөндеу жұмыстары жүргізілген. Жалпы, жыл ішінде жеті жол жөндеу жобасын іске асыру жоспарланған. Оның ішінде «Қуатты өңірлер-ел дамуының драйвері» бағдарламасы аясында Көкжелек ауылына кіреберіс жолдың 2,7 шақырымын орташа жөндеуден өткізу қарастырылыпты. Бұл жобаға 70,1 миллион теңге бөлінген. Алайда іс аяғына дейін жетпеген. Аудан әкімдігі тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Сәбит Донбаевтың айтуынша, жөндеу жұмыстарын «Даурен бюлд» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі атқаруы тиіс болған. Бірақ бұл мердігер белгіленген мерзімде жұмысты бастамағандықтан, оларға екі мәрте ескерту хат жолданыпты. Қазіргі таңда сотқа талап арыз беріліп, сот процесі жүргізіліп жатқан көрінеді.

Көлік қатынасының жақсаруына «Приоритет 50-50» бағдарламасының да тигізіп отырған септігі мол. Аталған бағдарлама бойынша жол жөндеу жұмыстарының 50 пайызы мемлекеттік бюджеттен, қалған жартысы жергілікті бюджеттен бөлінетіні белгілі. Аудан көлемінде осы бағдарлама аясында жүзеге асырылып жатқан екі жоба арқылы жалпы ұзындығы 5,83 шақырым жолды орташа жөндеуден өткізуге 136,7 миллион теңге қарастырылыпты. Жоба аясында екі елді мекендегі көше жолдары жаңартылуда. Мәселен, Ұланбел ауылында 1,1 шақырым Бегенов көшесі, 1,2 шақырым Төлеби көшесі, 800 метр Қазақстан көшесі орта жөндеуден өткен. Жол жөндеу жұмыстарының жалпы сметалық құны 128,7 миллион теңгені құраған. Оның 65,4 миллион теңгесі аудандық бюджет есебінен жұмсалған. Мемлекеттік сатып алу порталы арқылы жарияланған ашық конкурс нәтижесінде «AYAN B HOLDING» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 118,8 миллион теңгеге мердігер ретінде анықталған. Межелі уақыт аралығында асфальт жамылғысы төселіп, жұмыстар толықтай аяқталыпты.

Ал екінші жоба бойынша жүргізіліп жатқан жұмыс жоғарыда сөз еткен Көкжелек ауылындағы төрт көшеге қатысты. Атап айтқанда, былтыр 1 шақырым Сырғабаев көшесі, Жабаев көшесінің 48 метрі, Смағұлов көшесінің 65 метрі, Әубәкіров көшесінің 6 метрі жөнделген. Бұл жұмыстардың сметалық құны 142,5 миллион теңгені құраған. Оның 71,3 миллион теңгесі аудандық бюджеттен қарастырылған. Аталған көшелерді жөндеу міндеті ашық конкурс нәтижесінде анықталған «Ал Кон Сер лтд» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне жүктелген. 131,5 миллион теңгеге жасалған келісімшартқа сәйкес асфальт жамылғысы былтырғы меже бойынша толық төселіп, жөндеу жұмыстары аяқталған. Бұл нысан 2025 жылға өтпелі жоба болғандықтан, қазіргі уақытта Көкжелек ауылындағы осы төрт көшенің қалған жөндеу жұмыстары үшін қосымша 71,2 миллион теңгеге облыстық басқармаға бюджеттік өтінім беріліпті.

Ауыл-аймақтарды дамыту – бүгінде өзекті мәселенің бірі. Осы мақсатта жүзеге асырылып жатқан «Ауыл – Ел бесігі» бағдарламасы ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталғанын айта кеткен жөн. Бағдарлама аясында елді мекендерде жолдар жөнделіп, мектептер мен ауруханалар жаңғыртылып, инженерлік инфрақұрылым жүйелері дамытылуда. Бағдарламаның басты артықшылығы – ауылдық жерлердің әлеуметтік нысандарын жаңарту арқылы халықтың тұрмыс жағдайын жақсарту. Ауылдық елді мекендерге сапалы жолдар тартылып, таза ауызсу мен тұрақты электр желісі қамтамасыз етілсе, тұрғындардың ауылдан көшіп кету көрсеткіші төмендейді. Сонымен қатар мектептер мен медициналық мекемелердің жөнделуі жастардың білім алып, денсаулық сақтау қызметтерін оңтайлы пайдалануына мүмкіндік береді.

Жалпы, «Ауыл – Ел бесігі» бағдарламасы тек жол жөндеу жұмыстарына ғана емес, ауылдық елді мекендерді кешенді дамытуға бағытталған. Ол елді мекендердің инфрақұрылымын жақсартып, ауыл өмірін жайлы ету арқылы тұрғындардың әлеуметтік әл-ауқатын арттыруға септігін тигізеді. Бұл тұрғыда, яғни «Ауыл-Ел бесігі» бағдарламасы бойынша былтыр Мойынқұмда ұзындығы 5,6 шақырым болатын екі жобаны жүзеге асыру қолға алыныпты. Құны 263,2 миллион теңгені құрайтын жоба аясында Мыңарал ауылындағы 3,7 шақырым Садықов, 1,6 шақырым Сейфуллин көшесіне орта жөндеу жұмысын жүргізу үшін 251,8 миллион теңге бөлінген. Мемлекеттік сатып алу порталына ашық конкурс жарияланып, тиісті құрылыс жұмысын жүргізуді мердігер «Ал Кон Сер лтд» өз міндетіне алған. 220,8 миллион теңгеге келісімшарт жасалып, бүгінде жұмыстар толық аяқталған.

Айдарлы ауылында 155 метр Итбасов, 132 метр Орынбаев көшесін орта жөндеуден өткізу үшін 11,4 миллион теңге қаралған. Бұл көшелерді  де жөндеуді «Ал Кон Сер лтд» ЖШС 11,4 миллион теңгеге мемлекеттік порталда жарияланған ашық конкурста жеңіп алған. Аталған көшелерге тиісті асфальт жамылғысы толық төселген.

 

АУЫЗСУ МӘСЕЛЕСІ ШЕШІМІН ТАБУДА

Мойынқұм ауданындағы ауыз су мәселесі- жергілікті халықтың көптен бері көтеріп келе жатқан түйткілдерінің бірі. Кеңес дәуірінен бері пайдаланылып келген су жүйелері тозып, кейбір ауылдарда ауыз су тапшылығы байқалып, тұрғындар құдық суына тәуелді болып келді. Бұл әсіресе жаз айларында айқын сезілді. Мысалы, кейбір ауылдардың тұрғындары орталықтандырылған су жүйесінің не екенін әлі білмесе, кейбір ауылда ауызсу сағатпен берілуде. Соңғы жылдары осындай мәселені түбегейлі шешу үшін мемлекет тарапынан қомақты қаражат бөлініп, аудан аумағында жаңа су құбырлары тартылып, тозған инфрақұрылым кезең-кезеңімен жаңартылуда. Бұл тұрғыда мемлекеттік бағдарламалар аясында бірқатар елді мекендерде су жүйелері қайта жөнделіп, кей ауылдарға жаңа су ұңғымалары қазылуда.

Өткен жылы аудан бойынша бірнеше ауылда су жүйесін жаңарту, мембраналық қондырғы арқылы ауызсу тарату жұмыстары қолға алынып, кейбір елді мекен тұрғындары тиісті бағдарламаның рәтін көруде. Қазіргі таңда мойынқұмдықтар біртіндеп орталықтандырылған су жүйесіне қосылып, сапалы ауызсу тұтынуға мүмкіндік алған. Сонымен қатар жаңа су сорғы станциялары орнатылып, су беру тұрақтылығы жақсарған. Алдағы жылдары да осы мақсаттағы жұмыстар қолға алынып, ауылдарды таза ауыз сумен қамтамасыз ету бағытында жаңа жобалар жүзеге асырыла бермек. Мамандардың айтуынша, барлық қажетті инфрақұрылым жұмыстары кезең-кезеңімен жүзеге асса, бірнеше жыл ішінде аудан аумағында ауызсуға қатысты түйткілдер толық шешімін табады.

 

ЖОСПАРЛЫ ЖҰМЫС ЖАЛҒАСУДА

Осы жылы Мойынқұм ауданының жолының инфрақұрылымын дамытуға 448 миллион теңге қарастырылыпты. Бұл қаражат елді мекен көшелерін жөндеуге, аудандық маңызы бар жолдарды күтіп ұстауға және көпір құрылысына бағытталмақ. «Ауыл – Ел бесігі» жобасы аясында 45 миллион теңге бөлініп, Биназар ауылындағы Жайлаубек көшесіне орташа жөндеу жүргізіледі. «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы бойынша Қарабөгет ауылына кіреберіс көпірдің құрылысына 181 миллион теңге қарастырылған. Бұл нысан ауыл тұрғындары үшін аса маңызды. Өйткені жылдар бойы көпірдің болмауы қатынасты қиындатып, көктем-күз айларында су тасқыны кезінде ауылға кіріп-шығу мәселесін күрделендіріп келіпті. Жергілікті бюджет есебінен үш ауылда жөндеу жұмыстары жүргізілмек. Қылышбай ауылындағы үш көшені жөндеуге – 53,3, Ақсүйек ауылындағы үш көшеге – 76,1, ал Назарбеков ауылындағы екі көшені орташа жөндеуге 36,5 миллион теңге бөлінген екен.

Бұдан бөлек, аудандық маңызы бар 161,2 шақырым жолды күтіп ұстау жұмыстары да назардан тыс қалмайтын көрінеді. Ол үшін 46 миллион теңге қарастырылып, жолдарды қардан тазарту, тегістеу және жөндеу жұмыстары жүргізілмек. Ал жол сапасын бақылау мақсатында «Ұлттық жол активтері сапа орталығына» 10 миллион теңге аударылған.

Мыңарал ауылында тозығы жеткен және өткізу қабілеті төмен электр желілерін жаңарту мақсатында 6-10 және 0,4 киловольттық қуаттылықтағы тарату желілерін қайта жаңғырту жобасы қолға алынған. Бұл жобаға 2022 жылы 13,4 миллион теңге бөлініп, жобалық-сметалық құжаттама әзірленіпті. Мемлекеттік сараптамадан оң қорытынды алынып, жалпы жоба құны 446,3 миллион теңге болып бекітілген. Осы жылы республикалық және облыстық бюджет есебінен 155 миллион теңге қаржы бөлу жоспарланған.

Ақсүйек және Мирный ауылдарын жарықтандыру және электрмен жабдықтау желілерін тарту жобалары да әзірленіпті. Ақсүйек ауылындағы электр желілерін жүргізуге арналған жоба 222,6 миллион теңгеге бағаланса, Мирный ауылындағы жұмыстардың құны 73,3 миллион теңгені құрайды. Өткен жылдың қаңтар айында бұл жобалар бойынша облыстық бюджеттен қаржы бөлуге өтінім ұсынылып, осы жылға республикалық және облыстық бюджеттен 222,6 миллион теңге қарастырылған. Аталған жобалар іске асқан жағдайда тұрғындар сапалы әрі тұрақты электр қуатымен қамтамасыз етілетін болады.

Нұрым СЫРҒАБАЕВ