ЖАҢА ҚАЗАҚТЫҢ ЖАНАЙҚАЙЫ

Айналайындар-ау, мен Қазақпын! Естимісіңдер, мен қазақ болғанда – жаңа қазақпын! Өй, өңшең бассыздар. Түкті түсінбей жатып, маған жала жапқандары несі-ей?! Ата дәстүрімді жоғалтып емес, қайта соңғы үлгімен жаңартып алып келе жатқанымды айтпай ма?! Қай өнерді, қай дәстүрді ұмытты деп жүр бұлар? Айтысты ма? Айтысқа қолайлы сахна ретінде әлеуметтік желілерді пайдаланып, қара тобырды қырық пышақ қылып қырқыстырып қойып, айтыстың көкесін жасап жүргенімді көре тұра, неге мойындағылары келмейді?! Тағы не, теңге ілу ойынын білмейді дей ме екен? Мәссаған! Несібемнен қағылатын мені жынды деп пе?! Мұндай таптырмайтын өнерді өркендеткенім соншалық, атқа мініп алып, иіліп, жерден теңге алуды мен креслоға мініп алып, теңгені қолдан алатын дәрежеге жеткізгем. Бұл дегеніңіз, онша-мұнша ептілердің қолынан келе бермейтін іс. Кейде қызметте қиындық туып жатса, аздап ісімді жеңілдету үшін немесе біраз көтеріліп қалуды ойласам, басшылардың алақанына тиын салмақ ойнауға тура келеді. Бұлардың бәрін мен еріккеннен айтып отырғам жоқ. Ескірген ұлттық ойындарымызға жаңаша сипат беріп жатқанымды білсін мына жұрт. Тағы нені ұмытты дейді екен? Бәйгені ме? Оған үлкен ұлым күнде қатысып жүрген жоқ па? Бәленбай мың долларға өзім шетелден алдырып берген темір тұлпарына мініп алып, қала көшелерінде ережеге бағынбай, жарысқа түскенде, жай адам түгіл МАИ ағаң да қуып жете алмайды оған. Ха-ха-ха, тұлпардың аты тұлпар ғой, ондай кезде алдынан не шықса да, қағып кете береді! Күрес десеңіз, ол да бар! Анда-санда қару қолданатыны болмаса, оққағарларым қазақи күрес тәсілдерін пайдаланып, талайды шекесінен түсірген жоқ па?! «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» депті бабаларымыз. Осындай-осындайларды айту керек қой. Бәле жапқыштар мүмкін, арқан тартуды білмейді дейтін шығар… Билік пен байлықтың жағына өзім шығып алып, қарсы беттегі туыстарымды арқансыз-ақ тартып алып жатқанымды көре тұра, не беттерімен көкіп жүр екен?! Кейбір ойын шартын білетіндер менің керемет тәсіл қолданып жатқанымды көріп, жеңісімді мойындап, төңірегіне таратып, ел-жұртқа түсіндіріп жүреді. Оларға рақмет! Ал мынау түкке түсінбейтін шуылдақтарға не деуге болады?! Келінім жаңа қазақи мәдениетті ағылшын тілінде шетелдіктерге насихаттап жатса, бойжеткен қызым да қарап жүрген жоқ. Бір өзі бірнеше рет байға тиіп, құда түсу, беташар секілді түрлі рәсімдер мен шашу, құйрық-бауыр асату сияқты ырым-сырымдардың бірнеше рет орындалуына септігін тигізді. Қазір кезекті төркіндеп келу рәсімін атқарып жүр. Ортаншы ұлым ертелі-кеш клубта қыз қуу ойнап, осы бір ұмытылудың аз-ақ алдында тұрған дәстүрімізді сақтап қалуға бар күшін салуда. Қызға жете алмаса өзін сабай ма ойын шарты бойынша? Әй, бірақ қамшы орнына қолыңа доллар алып қусаң, қыз да қатты қашпайды екен! Өзім де талай ойнап көргем… Түш-ш-ш, әйелім естіп қоймасын. Әйелім демекші, ол да жүн сабау, текемет тебу дәстүрінің дамуына ерекше қолдау жасағысы келіп жүр, байқаймын. Әзірге үйде жүннің болмауына байланысты, үй қызметшісін сабап, көшеде қайыр тілеп қол созғандарды теуіп тәжірибе жинақтау үстінде. Кенже ұлым жігіт те болса, қазақ қыздарына өнеге көрсетейін деп сырға тағып, шашын сәнге сай бояп жүр! Мақтанғаным емес, дәл біздей ата дәстүрін ардақтап жүрген ешкім жоқ! Ал енді ана тілімді біліп тұрсам да білмейді дейтіндерін қайтерсің?! Тап-таза өз тілімде сөйлеп тұрған жоқпын ба? Рас, басқа жерде пәленбай жыл алпауыт орыс тілімен арпалысып, титықтаған ана тілімді тынықтырып қоямын. Оның өзі де жанымның ашығандығынан. Жақында еліміз латын әліпбиіне көшетін болса, орыс тілі Ресейіне кетеді деген сыбыс бар. «Кететін қызды керіп қал» депті ғой бұрынғылар. Орыс тілін кеткенінше пайдаланып қалайын деп отырмын. Сол да миларына кірмейді-ау бұл шіркіндердің! Әй, қойшы, осыларды!..

Асхат ҚЫЛЫШБЕК, айтыскер ақын