Қақпаншылық өнердің қадірі қалмағаны ма?
«Құсы бар адам қағып алады, қақпаны бар адам жатып алады». Қазір де ел ішінде атадан балаға мирас болған, көшпелі халықтың көне мұрасы саналатын құсбегілік өнерді жанына серік еткен азаматтар аз емес. Ал қақпан құратындар ілуде біреу болмаса, некен-саяқ.
Қақпан – аң аулауда қолданылатын темірден жасалған құрал. Бізге жеткен деректер бойынша, қазақ қақпандары аю қақпан, бұғы қақпан, қасқыр қақпан, теке қақпан, елік қақпан, суыр, борсық, сусар қақпан, қоян қақпан, тышқан қақпан сияқты көп түрге бөлінеді. Белгілі құсбегі, этнограф, зерттеуші-натуралист Жапар Сатылғановтың айтуынша, әр қақпан әрбір аңның ізін анықтау негізінде арнайы орындарға орнатылады.
Ал қақпанға аю түсірген аңшы Нұржан Ахмедиев тәжірибесімен бөлісіп, қандай аңға қандай қақпан құратынын егжей-тегжейлі түсіндіріп берді.
Кейбір аңшылар қанжығасының майланғанына қарай қақпандарға «құтты қақпан» деп ат қойған. Барынша сақтықпен дұрыс құрылса да кейбір қақпандарға мүлдем аң түспейді екен.
Сондай-ақ Сарысу ауданы, Түгіскен ауылының тумасы, атақты аңшы Бөлтірік Мұстафаев қақпан құрған кезде қауіпсіздікті басты назарда ұстау керектігін айтады.
Сөзге тартқан кейіпкерлеріміз бүгінде қақпан құрумен айналысатын жастар жоқ екенін қынжылыспен жеткізді. Сондықтан барынша ұлттық өнер, бай мұрамыз – қақпаншылықты өмір салтымыздан өшірмеуге атсалысайық.
Мұқағали БАЛТАБАЕВ