Сарсаңға салған субсидия

Алайда субсидиялар уақытында төленбесе немесе мүлде берілмесе ше? Мұндай жағдай агробизнес үшін үлкен қауіп тудыратыны айтпаса да түсінікті. Себебі субсидияға сеніп іс бастаған шаруа қожалықтардың тірлігі тұралайды. Әсіресе несиелік жүктемесі жоғары шаруалар үшін бұл үлкен соққы. Себебі олар субсидияның уақытылы төленбеуіне байланысты несиесін өтей алмай, қаржылық қиындыққа душар болады. Міне, бұл облыстық мәслихат депутаты Бегалы Ералиевтің шаруалар үшін шырылдап, көптен бері көтеріп жүрген мәселесінің бірі. Осы орайда біз аталған халық қалаулысына хабарласып, мән-жайға жіті қаныққан едік. Бегалы Ералыұлының айтуынша, өңір шаруаларына тиісті субсидиялардың уақытында төленбеуі агробизнеске кері әсер етуде. Депутат осы жағдай шаруаларды қаржылық тығырыққа тірегенін айрықша атап өтті. Сонымен қатар субсидиялардың уақытылы берілмеуі фермерлердің жұмысын жүргізуіне кедергі жасап, салдарынан көптеген шаруашылықтың ісі шатқаяқтауы мүмкін екенін ескертті.

Сонымен қатар Б.Ералиев «Аграрлық несие корпорациясы» акционерлік қоғамынан «Кең дала» бағдарламасы бойынша облыстың 37 қызылшашысы жалпы сомасы 1 миллиард 101 миллион теңге алғанын, десе де балтамырдың бабын тапқандар алдағы төлемдерді өтеу мәселелеріне алаңдаушылық білдіріп жатқанын сөз етті.

Депутаттың сөзіне сүйенсек, ауылшаруашылығы өндірістік кооперативтерінің алдында бірнеше өзекті мәселе тұр. Атап айтсақ, шаруалардың несиелерін уақытында өтей алмай, қаржылық қиындықтарға тап болуда. Мәселен, 4 кооперативтің несиені толықтай немесе жартылай мақсатсыз пайдаланғаны үшін қарыздарын төлеуі қиынға соғып отырса, 21 кооперативтің төлемдері 90 күнге жетпей кешіктірілген. 3 кооперативтің төлемдері 90 күннен асып кетіп, бұл бойынша іс сотқа жолдауға дайындалып жатқан көрінеді.

Шаруалар қыруар қаржыға қымбат техника сатып алып, оны пайдаланатын жер таппаса, бұған күлеміз бе, жылаймыз ба? Мұндайда шаруаның алған техникасын кері қайтарып бергеннен басқа амалы жоқ. Осы ретте біз облыс әкімдігінің ауылшаруашылығы басқармасы мамандарына хабарластық. Депутат көтерген өзекті мәселе бойынша аталған басқарманың баспасөз хатшысы Тұңғыш Жанұзақовтың жауабын тыңдадық.

Мәселенің мәнісіне тереңірек бойлау үшін Т.Рысқұлов ауданы әкімдігі ауылшаруашылығы бөлімінің басшысы Темірғали Биғазиевпен тілдестік. Бөлім басшысынан ауданда субсидия алу мәселесі бойынша шағымданып жүрген шаруалардың бар-жоғын сұрадық. Алайда Т.Биғазиев бұл мәселені адал шаруалар көтеріп жүрмегенін айтып таңғалдырды.

Қалайда субсидия алуды көздеп, соның жолында қитұрқы әрекеттерге баратындар болса, көзбояушылық бізді ұшпаққа шығармайды. Мұндай пиғылдағы адамдар барда мемлекет орасан зиян шегеді. Өйткені субсидия – ауылшаруашылығының дамуын қаржыландыратын басты фактор болса, ал оны базбіреулердің бас пайдасына пайдалануы агробизнес үшін қауіпті, мемлекеттің экономикалық тұрақтылығына да үлкен соққы. Сондықтан мұндайға жол берілмеуі керек.

Келесі кезекте біз «Аграрлық несие корпорациясы» облыстық филиалына барып, келісімшартқа отырған шаруаларға қандай несиелік міндеттемелер жүктелгенін, алдағы уақытта қаржылық қиындыққа ұшырағандардың жағдайы қалай болатынын білуге тырыстық. Филиал директорының орынбасары Бауыржан Тәжібаевтың айтуынша, корпорация тарапынан үшінші тұлғаға клиент туралы ақпарат берілмейді. Сондықтан қанша шаруа қара тізімге енгені немесе несиесін қанша шаруа қай айдан бері өтей алмай жүргенін білу мүмкін болмады. Дегенмен ол шаруалар арасындағы жалпы жағдайды түсіндіріп берді.

Субсидияның уақытында берілмеуі немесе мақсатсыз пайдаланылуы агробизнес үшін өте қауіпті деуіміздің сыры осында жатыр. Адал еңбек етіп, субсидия ала алмай қалатындар немесе субсидияға сеніп, несиенің өтелу мерзімін өткізіп алғандар болса, бәрінен де соларға обал.

Нұрым СЫРҒАБАЕВ