САРЫСУДА САН САЛАНЫҢ ДАМУЫНДА СЕРПІЛІС БАР

Бүгінде Сарысу ауданында еліміздегі алғашқы кальцийлендірілген сода өндіретін зауыттың құрылысы жүргізілуде. Жоба «Yildirim Holding» түрік компаниясының еншілес кәсіпорны «Qazaq Soda» ЖШС-на тиесілі. Нысан 2023 жылы пайдалануға беріледі. Жоба 1 300 жаңа жұмыс орнын ашуға мүмкіндік береді. Нысан құрылысына 400 миллион АҚШ долларын инвестициялау жоспарланып отыр. «Yildirim Holding»-тің бас директоры Исмаил Джейлан мұнда қалдықсыз өнім өндірілетінін атап өтті. И.Джейлан қызметкерлерге арналған жатақхана салу, кәсіпорын төңірегінде жасыл аймақ құру жоспарлары бар екенін де айтты. Бас директордың айтуынша, мемлекет тарапынан барлық қолдау көрсетілуде. «Бизнестің жол картасы – 2025» мемлекеттік бағдарламасы аясында электр желілері жүргізілген, енді су құбырын тартып, теміржол инфрақұрылымын ретке келтіру жұмыстарын жүргізу көзделуде. Облыс әкімі жекелеген мәселелер бойынша аудан басшылығына орталық атқарушы органдармен бірлесіп шаралар қабылдауды тапсырды. Сондай-ақ Нұржан Нұржігітов кәсіпорында жергілікті мамандардың да жұмыс істеуі керектігін атап өтті. – Бұл тек Сарысу ауданының ғана емес, облыстың дамуына септігін тигізетін аса маңызды жоба, – деді аймақ басшысы. Мұнан кейін Нұржан Молдиярұлы Жаңаталап орта мектебіне ат басын бұрды. Жаңаталап ауылдық округінің әкімі Темірлан Абдраевтың айтуынша, білім ошағында 165 оқушы білім нәрімен сусындауда. Жалпы округте 1 902 тұрғын тату-тәтті ғұмыр кешуде. Мектеп ауласында аймақ басшысымен кездескен ауыл ақсақалдары мемлекеттік қолдаудың арқасында халықты толғандырған мәселелер шешімін тауып жатқанын айта келіп, бірқатар мәселелерді ортаға салды. – Бүгінгі таңда ауыл тұрғындарын толғандырып отырған ең негізгі мәселе – спортзалға байланысты. Ауылдағы жалғыз мектепте спортзал жоқ. Ешқашан болған да емес. Мектеп ғимараты Кеңес үкіметінің кезінде жатақхана ретінде салынған. Сондықтан спортзал, мәжіліс залы, асхана қарастырылмаған. Салдарынан оқушыларымыз қыс мезгілінде немесе күн суық кездерде спортзал ретінде мектеп кабинеттерін пайдаланады. Ал күн жылы кезде мектеп ауласындағы атшаптырым аумақта спортпен шұғылданады. Егер заман талабына сай спортзал бой көтерсе, тасада жүрген таланттардың жұлдыздай жарқырайтыны анық қой. Алақандай ауылдағы спортзалда шарболаттай шыңдалып өскен жастың болашақта Олимп шыңын бағындырмасына кім кепіл?! Сондықтан құрметті Нұржан Молдиярұлы, талай тектіні түлеткен Жаңаталап ауылы тұрғындарын алаңдатқан мәселенің оң шешімін табуына ықпал етуіңізді сұраймыз, – деді ауыл ақсақалы, «Жеңіс қаһарманы» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Орынтай Ізтай. Жаңаталап ауылдық округі ардагерлер кеңесінің төрағасы Дүйсенбек Пернебеков те спортзал мәселесі көптен бері көтеріліп жүргенін, бірақ әлі күнге дейін өзекті күйінде қалып отырғанын тілге тиек етті. – Ауылдағы әлеуметтік мәселелер жыл санап шешіліп, халықтың тұрмысы жақсарып келеді. Газ тартылып жатыр, ауызсу кіргізілуде, жолымыз жөнделген. Енді мектепке спортзал, асхана, мәжіліс залы салынса, нұр үстіне нұр болар еді. Осыдан бірнеше жыл бұрын облыс әкімі болған Асқар Исабекұлының кезінде қатып қалған сең қозғалды. Білім ошағына күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді. Алайда спортзалдың сызбасы дайын болмағандықтан кейінге шегерілді. Бердібек Машбекұлы да арнайы келіп, көп көмегін тигізді. Енді сізге дейін облыс әкімі болған Асқар Исабекұлы мен Бердібек Машбекұлы бастаған жұмысты өзіңіз аяқтап берсеңіз екен, – деді О.Ізтай. Ал Сарысу ауданы әкімінің орынбасары Нұржан Нұралиев аудан бойынша төрт мектепте спортзал, асхана жоқ екенін мәлімдеді. Жаңаталап орта мектебіне спортзал құрылысының жобасы әзірленіп, эксперттік сараптама қорытындысы алынған. Құрылыс жұмыстары келесі жылы басталады. Осылайша жағдайға жан-жақты қаныққан Н.Нұржігітов мектепті аралап көрді. Келесі кезекте облыс әкімі «Игілік» өндірістік кооперативінің тыныс-тіршілігіне қанықты. Жалпы кооператив 1995 жылы құрылған. Мал азығы өнімдерін дайындаумен айналысатын кооперативтің бүгінде 162 мүшесі және 9 386,7 гектар жері бар. Кооператив төрағасы Аслан Қайратұлының сөзіне сүйенсек, ауыл тұрғындары да жеке ұсақ шаруашылықтарға қарағанда іріленген шаруашылықтың беретін пайдасының мол екендігін түсіне бастаған. – Елімізде ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін шаруашылық субъектілерін ірілендіру мәселесіне көп мән беріліп келді. Бұл – дұрыс саясат. Өйткені ірі шаруашылыққа инвестиция тарту, жаңа технологиялар әкелу әлдеқайда жеңілірек. Мұнда мал тұқымын асылдандыру жұмыстарын, өнімдерді өткізу мәселесін де жолға қоюға болады. Бүгінде мемлекет тарапынан кооперативтерге заң жөнінде де, қаржылай да және істі ұйымдастыру бағытында да барынша көмек көрсетілуде. Кооперативке бірігу дегеніміз, мал мен мүлікті біріктіру емес, тек ұйымдасып өткізу үшін өнімді біріктіру болып табылады. Бірақ пайда бірікпейді. Кім қанша өнім тапсырса, соған сай қаржы табады. Міне, нақ осы мәселені әрбір азаматтың дұрыс түсінгені абзал. Егер ұсақ шаруашылықтар бірігіп жұмыс істесе халықтың да табысы артып, жағдайы жақсарады. Осы орайда «Жамбыл облысы тұрғындарының тұрмыстық табысын арттыру» жобасын да атап өту керек. Пилоттық жобаға алғашында Сарысу ауданынан Саудакент ауылы енді. Биыл да ауданнан бір ауылдық округті жобаға енгізуді жоспарлап отырмыз. Ал келесі жылы әр ауданнан бес-алты округті енгізу жоспарымыз бар. Жалпы, жарқын жобаны жалғастыруға ешқандай кедергі жоқ. Үкімет тарапынан барынша қолдау көрсетілуде. Несиені қайтаруда да ешқандай мәселе жоқ. Сондықтан жамбылдықтар алдағы уақытта да жобаның жемісін көретін болады, – деген Нұржан Нұржігітов мал азығын дайындауға аса мән беруді тапсырды. – Өткен жылы қысқы мал азығы үшін 101 мың тонна шөп дайындау керек болғанбыз. Бірақ біз 200 мың тонна шөп дайындап, жоспар артығымен орындалды. Әрі қыс жылы болып, жиналған шөптің 20-30 пайызы ғана пайдаланылып, көп бөлігі сол күйі тұр. Биыл да шөп бітік шықты. Сондықтан мал азығын дайындауда ешқандай мәселе туындамайды. Артығымен жинап қоюға күш салып жатырмыз, – деді Сарысу ауданының әкімі Марат Сұлтанғалиев. Нұржан Молдиярұлы «Тараз көлік жолы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің асфальт зауытында да болды. Серіктестіктің Сарысу ауданындағы өкілі Жұмәлі Орымбаевтың айтуынша, зауытта құрылыс құмы, қиыршық тас, құм аралас қиыршық тастар өнделіп, қиыршық тастың оңтайлы қоспасы және асфальт дайындалады екен. Мұнда 10 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Зауыт өткен жылы 50 мың тоннадан аса өнім өндірген. Сарысу және Талас ауданын өніммен қамтуда. Жұмәлі Орымбаев өз сөзінде зауытқа газ және ауызсу тартуға көмектесуге сұрады. Нұржан Молдиярұлы жобалық-сметалық құжаты дайындалса, қолдау көрсетілетінін айтты. Аймақ басшысының аудандағы жұмыс сапары «Соляная компания «Асыл тұз» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде жалғасты. Ас тұзын өндіретін жобаның жалпы құны 710 миллион теңге болса, 70-тен аса адам жұмыспен қамтылған. Жоба басшысы Әділбек Ақназаров зауыт жылдық қуаттылығына жете алмай келе жатқанын айтып, қолбайлау болып тұрған мәселелерді ортаға салды. – Жобаның жылдық қуаттылығы – жылына 50 мың тонна өнім шығару. Алайда межеге жете алмай келеміз. 2019 жылы – 13 258 тонна, 2020 жылы – 16 290, 2021 жылы – 13 830 тонна, 2021 жылдың 1 маусымына дейін 6 257,92 тонна өнім шығардық. Шикізат тапшылығы жылдық қуаттылығымызға жетуге мүмкіндік бермеуде. Қазіргі таңда шикізат өндіретін кен орны жоқ десек те болады. Кен орындарының барлығы бос емес. Шикізаттың көп бөлігі арзан бағада Қырғыз Республикасына жөнелтілуде. Осы орайда, біздің ұсынысымыз – Қырғыз еліне шикізатты емес, біздің зауыттың дайын өнімін жіберу. Одан бөлек тасымалдау мәселесі де көп қиындық туындатуда. Сондықтан теміржол тұйығы салынса жөн болар еді, – деді Ә.Ақназаров. Осы орайда аймақ басшысы кен орындарының басшыларымен, өзге де құзырлы мекеме басшыларымен кездесіп, аталған мәселелерді шешу үшін қолдау көрсететінін айтты. Сонымен қатар Нұржан Молдиярұлы Жаңатас қаласының орталық жылыту қазандығын табиғи газға ауыстыру жобасымен, «Жаңатас» жел электр стансасының. «ЕвроХим-Тыңайтқыш» ЖШС-ның фосфор ұнтағын өңдіру зауытының жұмысымен танысты. Нұржан Нұржігітовтің жұмыс сапары аудан активімен өткен жиында қорытындыланды. Басқосуда аудан әкімі Марат Сұлтанғалиев әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы есеп берді. Кездесуде аудан тұрғындары да сөз алып, елді мекендерді газдандыру, халықты жұмыспен қамту, жол, құрылыс, экология, басқа да сан саладағы өзекті мәселелерді жеткізді. Жиында сөз алған Нұржан Молдиярұлы көтерілген мәселелер назарда екенін, кезең-кезеңімен шешімін табатынын мәлімдеді. – Ауданда атқарылған жұмыстар аз емес. Бірақ кемшіліктер де бар екенін жоққа шығара алмаймыз. Халықты толғандырған мәселелер баршылық. Алайда барлық мәселені бір жылда шешіп тастау мүмкін емес. Мәселен, тек Сарысу ауданын газдандыруға көңіл бөліп, Мойынқұмды ұмыт қалдыра алмаймыз. Сондықтан бізге уақыт беріңіздер. Жоспар бойынша сіздер көтерген әрбір мәселе оң шешімін табатын болады. Осы орайда айрықша айтып өткім келетіні – барлық жауапкершілікті жергілікті атқарушы органға артып қоюға болмайды. Әкімдік пен халық бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарып ауызбіршілікте жұмыс істесек қана кез келген қиындықты еңсере аламыз. Бір жылда аудан әкімі аймақтағы барлық мәселемен жіті танысып шықты деп ойлаймын. Енді сол мәселелерді шешуге күш салуға керек, – деді Нұржан Нұржігітов.

Талғат НҰРХАНОВ, Сарысу ауданы