ТАУАРЛАР ҚАЛАЙ ТАҢБАЛАНАДЫ?

Контрафактілік өнімдермен күресу үшін мемлекет тауарларды таңбалау жүйесін біртіндеп енгізуде, бұл бірінші кезекте контрафактілерден қорғауға, сондай-ақ "Көлеңкелі" бизнес үшін сенімді тосқауылдар жасауға көмектеседі. Сонымен, таңбалау дегеніміз не? Таңбалаудың мақсаты-таңбаланған тауарларды сатудан түсетін салық түсімдерін әкімшілендіру және ұлғайту. Тауарларды таңбалау-бұл жалған акцизделетін өнімнің көлеңкелі айналымын қысқарту арқылы адал өндірушілердің (импорттаушылардың) және сатушылардың кірістерін арттыруға мүмкіндік беретін тауарлардың қозғалысын бақылау механизмі. Контрафактілік өнімді сатуға қарсы тиімді шешімдердің бірі тауарларды цифрлық сәйкестендіру болуы мүмкін: "көлеңкелер" азаяды, яғни өнімнің заңды айналымы өседі. Халықаралық практикаға сәйкес тауарларды таңбалау бірінші кезекте тауарлардың көлеңкелі айналымын төмендетуге бағытталған құралдардың бірі болып табылады. Тауарларды таңбалау тұтынушыларды жалған және контрафактіден қорғап, олардың сапасы мен қауіпсіздігіне кепілдік береді. Сондай-ақ, мемлекет сату тізбегін қадағалап, бизнеске делдалдардың санын азайтуды ұсынып, жосықсыз кәсіпкерлердің үстеме пайда алуына жол бермеуге және тауар құнын реттеуге мүмкіндік алады. Халықаралық тәжірибе де осы тетікті енгізу тауарлардың өндірістен немесе импортты әкелуден бастап түпкілікті сатуға және айналымнан шығаруға дейінгі өмірлік циклін қадағалауға ғана емес, сондай-ақ бюджетке салық түсімдерін ұлғайтуға мүмкіндік беретінін көрсетеді. Таңбалау салық органдарының бірқатар мәселелерін және тұтынушылардың мәселелерін шешуге көмектеседі. Сандық сәйкестендіруді смартфон арқылы жүзеге асыруға болад: камераны QR кодына бағыттаған кезде өнімге жазылған, өндірушінің елі, Өндіріс күні, оның сипаттамалары туралы ақпарат көрсетіледі. Бұл шара тауар шығарылған немесе елге әкелінген сәттен бастап оны түпкілікті пайдалануға және айналымнан шығаруға дейінгі өмірлік циклды қадағалап қана қоймай, сонымен қатар бюджетке салық түсімін арттыруға мүмкіндік береді. Мұның бәрі қазақстандықтардың өмір сапасына тікелей әсер етеді. Айта кету керек, контрафакт адал өндірушілер мен импорттаушылардың дамуына кедергі келтіреді. Сондықтан цифрлық таңбалау жағдайды жақсартуға және отандық бизнесті қолдауға арналған. Қазақстанда тауарларды қадағалау үшін таңбалауды енгізу тауарларды ЕАЭО-да сәйкестендіру құралдарымен таңбалау туралы Келісім, сондай-ақ 2019 жылдың көктемінен бастап қолданысқа ене бастаған "сауда қызметін реттеу туралы" ҚР Заңы шеңберінде жүргізіледі. Ең алдымен, көбінесе қолдан жасалған және бренд ретінде сатылатын тауарларды белгілеу керек. Сапасы мен қауіпсіздігі азаматтардың денсаулығына тікелей әсер ететін тұтыну өнімдері мен әлеуметтік маңызы бар тауарларды таңбалауды пысықтау маңызды. Сонымен қатар, міндетті таңбалауды енгізу үшін, менің ойымша, бізде ЕАЭО елдеріне экспорттаудың жоғары әлеуеті бар тауар топтарын ескеру қажет. Бұл жағдайда таңбалау саудадағы техникалық кедергіні ұйымға қатысушы басқа елдің аумағында енгізілген таңбалау түрінде алып тастауға мүмкіндік береді. Айта кету керек, 2020 жылдың қыркүйегінде Қазақстанда ҚР Үкіметінің "таңбалауға жататын тауарлардың тізбесін айқындау туралы" қаулысы қабылданды, оған темекі өнімдері, аяқ киім, түрлі иммунологиялық өнімдер, сондай-ақ дәрілік заттар кіреді. Болашақта таңбалауға жататын тауарлардың тізімі кеңейтілуі мүмкін, мысалы, зергерлік бұйымдар мен басқа да бағалы металдар мен асыл тастардан жасалған бұйымдарды міндетті түрде таңбалау енгізіледі, олар үшін қазіргі уақытта бірыңғай сынама таңбасы мен атаулы белгінің болуы ғана көзделеді. Егер сіз заңға бағынатын кәсіпкер мен тұтынушы категориялары туралы ойласаңыз, сауданы автоматтандыру құралы ретінде таңбалау сөзсіз бизнестегі ашықтыққа әкеледі. Тұтастай алғанда тауарларды таңбалау мен қадағалауды енгізу Қазақстан экономикасына оң әсер етеді деп сеніммен айтуға болады, өйткені ол адал бәсекелестікті дамыту үшін қосымша жағдайлар жасайды, тауарлардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимылдың тиімді жүйесін құруға мүмкіндік береді және тұтынушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

«Техникалық реттеу және метрология комитетінің Жамбыл облысы бойынша департаменті» Республикалық мемлекеттік мекемесі